දුක නම් වූ ආර්ය සත්‍ය - දුක ඇතිවීම නම් වූ ආර්ය සත්‍ය - දුක නැතිවීම නම් වූ ආර්ය සත්‍ය - දුක නැතිවීම පිණිස පවතින ප්‍රතිපදාව නම් වූ ආර්ය සත්‍ය

lunedì 29 settembre 2014

මත්පැන් බීමෙන් මනස නිරවුල් වේද?

වසර තිහක් පුරා ලක් වැසියන් පීඩාවට පත් කළ යුද්ධය පසු ගිය දා නිමාවට පත් විය. යුද්ධය නිමා වී මෙන් පසු ලංකාව සාමය, සතුට, සෞභාග්‍යය පිරි සමෘධිමත් රටක් බවට පත් වේ යැයි අපි අපේක්ෂා තැබු වෙමු. හේතුව එවන් පරිසරයක සදාචාරත්මක ගුණධර්ම දියුණු කිරීමට වඩාත් පහසු බැවිනි.

කෙතරම් දරුණු යුද්ධයකට මුහුණ දුන්නත් ශ්‍රී ලංකාව තුන්වන ලෝකයෙන් මධ්‍යම සංවර්ධිත රටක් දක්වා පා තැබීමට තරම් ආර්ථික සමෘධියක් ද අත්පත් කර ගෙන තිබේ. සුභවාදි අනාගතයක පෙර ලකුණු කොතරම් තිබුණත් අපේ රටේ බොහෝ දෙනෙකුට එහි ප්‍රතිඵල බුක්ති විදීම ට හෝ එකී දියුණුව පිළිගැනීමට කැමැත්තක් නැති බව පෙනේ. බටහිර න්‍යායයන් තුළ ක්‍රියාත්මක වී, රට එක තැනක තබා ගැනීම ට ඇතැමුන් මාන බලන බව රහසක් නොවේ. හේතුව රටේ පොදු සංවර්ධනය, ඔවුන්ගේ පෞද්ගලික ලාභ ප්‍රයෝජනය ට බාධාවක් ලෙස ඔවුන් අදහස් කිරීම යි. වර්තමානයේ පවතින මෙකී වාතාවරණය තුළ අපගේ අවධානය යොමු වූ තවත් විශේෂ කරුණක් තිබේ.

එනම් මත් පැන් බීම, මනස නිරවුල් ව පවත්වා ගැනීමට උපකාර වනවා යන වැරදි මතය, පසුගිය දින වල කතා බහට ලක් වීම යි. යම් යම් උදවිය එලෙස ප්‍රකාශ කරන්නේ තම තමන් අදහන ආගමික හෝ වෙනත් විශ්වාසයන් මත පිහිටා විය හැකි ය. එම නිසා අප ඒ පිළිබඳව කතා බහ නො කරමු. එහෙත් මත් පැන් බීම පිළිබඳ ව බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ දේශනය පමණක් අප මෙහි ඉදිරිපත් කරන්නෙමු. එය හැම දෙනාගේ ම යහපත පිණිස උපකාර වන බව අපගේ අදහස යි.

රාජ්‍ය නායකත්වය අපේක්ෂා කරන හැම දෙනාම රටට දෙන පොදු පොරොන්දුවක් තිබේ. එනම් දූෂණය භිෂණය නැති කොට රට දියුණු කරන බව යි. දියුණුව සඳහා ඍජුවම බලපාන ප්‍රධාන කරුණු විස්තර කළ බුද්ධ දේශනාවේ මත් පැන් පිළිබඳ ව සඳහන් වන්නේ මෙවැනි අදහසකි.

“පාපයේ නොඇලීම, හැම පවින් වැළකී ම, මත්පැනින් දුරු වීම, කුසලයෙහි නොපමා ව යන මේවා උතුම් මංගල කරුණුය.” (මංගල සූත්‍රය)

පිරිහීම පිළිබඳ ව දැන ගැනීම ට කැමති දෙවියෙකු අරඹයා පිරිහෙන කරුණු පෙන්වා දුන් තථාගතයන් වහන්සේ එහිලා මත්පැන් පානය පිළිබඳ ව දේශනා කොට වදාළේ “යම් පුද්ගලයෙක් ස්ත්‍රි, පුරුෂ ඇසුරට, සුරාවට,සූදුවට ලොල් ව ලැබෙන ලැබෙන සියළු දේ ඒ වෙනුවෙන් වැය කරයි ද එය පිරිහීම ට දොරටුවකි.” (පරාභව සූත්‍රය)

“ස්ත්‍රි පුරුෂ ඇසුරට, සුරාවට, සූදුවට ලොල් වී ඒ සඳහා මිල මුදල් වැය කරණ ස්ත්‍රියක හෝ පුරුෂයකු නායකත්වයේ තබයි ද එය පිරිහීමට දොරටුවකි.” (පරාභව සූත්‍රය)

“පින්වත් ව්‍යග්ඝපජ්ජ ය, මේ ආකාරයෙන් හරි හම්බ කරගත් දේපළ වස්තුව විනාශ වන කරුණු හතරක් තිබේ. එනම් ස්ත්‍රින්ට ලොල්වී ම, සුරාවට ලොල්වී ම, සූදුවට ලොල්වී ම, පවිටු මිතුරන්, පාප සහායකයන් ඇතිව පව් කාරයින්ට නැඹුරු ව වාසය කිරීම යන මේවා යි. පින්වත් ව්‍යග්ඝපජ්ජ ය, විශාල ජල තටාකයක ට ජල ප්රනවේශ හතරක් ද, බැස යාම් හතරක්ද තිබේ. යම් පුරුෂයෙක් ඒ තටාකයේ ජල ප්රහවේශයන් වසා දමයි නම්, බැසයාම් විවෘත කර යි නම්, වැසිද නොලැබේ නම් පින්වත් ව්යීග්ඝපජ්ජය, මෙසේ ඇති කල්හී ඒ ජල තටාකයට හානියක් ම කැමති විය යුතු ය. වැඩීමක් කැමති නොවිය යුතු ය. පින්වත් ව්‍යග්ඝපජ්ජ ය, ඒ ලෙසින්ම හරි හම්බ කරගත් දේපල විනාශ වීමට දොරටු හතරක් තිබේ එනම් ස්ත්‍රින් ට ලොල්වී ම, සුරාවට ලොල්වී ම, සූදුවට ලොල්වී ම, පවිටු මිතුරන් ඇසුර යන මේවා යි. (ව්‍යග්ඝපජ්ජ සූත්‍රය)

තථාගත බුදු රජාණන් වහන්සේ එදා දඹදිව දී වදාළ මේ දේශනාවන් වර්තමාන ලෝකය ට මානා කොට ගැලපී යයි. තම දේමාපියන් ඉතා වෙහෙස මහන්සියෙන් ගොඩ නගා දුන් එසේත් නැති නම් තමන් වෙහෙස මහන්සී වී ගොඩ නගා ගත් ව්‍යාපාර සුරාවට, සූදුව ට ස්ත්‍රි පුරුෂ ඇසුරට යට වීම හේතුවෙන් විනාශ වී ගිය අවස්ථාවන් පිළිබඳ ව උදාහරණ වර්තමාන ශ්‍රී ලංකාවේ ‍ඕනෑ තරම් තිබේ.

සැදැහැවත් බෞද්ධ යෙකු ධර්මානු කූලව තම ගිහි ජීවිතය හැඩගස්වා ගත යුතු ආකාරය විස්තර කරන සිඟාලෝවාද සූත්‍රයේ දී තථාගත බුදු රජාණන් වහන්සේ මත් පැන් පානය පිළිබඳ ව දේශනා කරණු ලබන්නේ මෙවැනි අදහසකි.

“පින්වත් දරුව, ආර්ය ශ්‍රාවකයකු සේවනය නොකරන්නා වූ, හරි හම්බ කරගත් දේපළ විනාශ වන කරුණු හය කුමක් ද? පින්වත් දරුව, මත්පැන් පානය කිරීම හරි හම්බ කරගත් දේපළ විනාශ වන කරුණ කි. අවේලාවේ වීථි සංචාරය කිරීම..... උත්සව සන්දර්ශන ආදිය දක්නට යෑම (සමාජ ශාලාවැනි තැන්වල නිතර ගැවැසීම)..... සූදුවේ යෙදීම..... පාප මිත්‍රයන් නැවත නැවතත් ඇසුරු කිරීම..... අලසකම නොහොත් කම්මැලිකම හරි හම්බ කරගත් දේපළ විනාශ වන කරුණ කි.” (සිඟාලෝවාද සූත්‍රය දි.නි)

“පින්වත් දරුව, මදයට ප්‍රමා‍දයට හේතුවන්නා වූ මත්පැන් පානය කිරීම නිසා අයහපත් ප්‍රතිඵල හයක ට මුහුණ දීමට සිදු වෙයි. ඒ හය කුමක් ද? ධනය විනාශ වෙයි, කලකෝලාහල රණ්ඩු සරුවල් ඇති වෙයි, ලෙඩ රෝග බහුල වෙයි, අපකීර්තිය ඇති වෙයි, ලැජ්ජාවක් බියක් නැති ව හැ‍සිරෙ යි, නුවණ දුර්වල වෙයි. පින්වත් දරුව, මදයට ප්‍රමාදයට හේතු වන මත්පැන් පානය කිරීම නිසා ඇතිවෙන අයහපත් ප්රවතිඵල හය මෙය යි.” (සිඟාලෝවාද සූත්‍රය)

“පින්වත් දරුව, පාප මිත්‍රයන් ඇසුරු කිරීම නිසා අයහපත් ප්‍රතිඵල හයක ට මුහුණ දීමට සිදු වෙයි. ඒ හය කුමක් ද? සූදු කෙළින්නන් ගේ ඇසුරට වැටේ. ඔවුන් හා මිතුරු වී ඔවුන් ට ම සහය වේ. ස්ත්‍රි පුරුෂ ඇසුර ට ලොල්‍ වූවන් ගේ..... මත්පැන් පානය කරන්නන් ගේ ඇසුරට වැටේ. ඔවුන් හා මිතුරු වී ඔවුන් ට ම සහය වේ. ‍බොරු කරනන්ගේ..... වංචනිකයන් ගේ..... හොරුන් ගේ ඇසුරට වැටේ. ඔවුන් හා මිතුරු වී ඔවුන් ට ම සහය වේ. පින්වත් දරුව, පාප මිත්‍රයන් ඇසුරු කිරීම නිසා මේ අයහපත් ප්‍රතිඵල හය ට මුහුණ දීමට සිදු වෙයි.” (සිඟාලෝවාද සූත්‍රය දි.නි)

“සූදු‍ කෙළිම ද, අන් අඹුවන් ඇසුර ද, මත්පැන් පානය කිරීම ද, නැටුම් ගැයුම් වෙනුවෙන් ම කාලය වැය කිරීම ද, දහවල් නිදා ගැනීම ද, අවේලාවේ වීථි සංචාරය කිරීම ද, පාප මිත්‍රයන් ඇසුරු කිරීම ද, දැඩි මසුරු බව ද, යන මේ කරුණු මිනිසා විනාශ කර දමයි.
එසේ ම යමෙක් සූදු කෙළියි ද, මත්පැන් පානය කරයි ද, අනුන් තම පණ මෙන් ආරක්ෂා කරන භාර්යාවන් ගේ ඇසුර සොයා යයි ද, ගුණ නුවණ නැති බාලයන් ඇසුරු කරයි ද, නුවණ ඇති සත්පුරුෂයන් ඇසුරු නොකරයි ද, ඔහු කළුවර පක්ෂයේ සඳ මෙන් පිරිහීමට පත් වේ.
ධනය නැති දුප්පත් යම් පුද්ගලයෙක් පිපාසිත මගියෙක් පොකුණකින් පැන් බොන්නා සේ මත්පැන් පානය කරයි ද, මත්පැන් පානය කිරීමට දැඩි ආශාවක් දක්වයි ද, ඒකාන්තයෙන් ම ඔහු වැඩි කල් නොයවා ණයකාරයෙකු බවට පත් වේ. ඔහු තම ඤාතීන්ද සමඟ විනාශය ට පත්වේ.” (සිඟාලෝවාද සූත්‍රය දි.නි)

“පින්වත් දරුව, අපායසහාය නැමැති පාපී මිත්‍රයා හඳුනා ගන්නේ කෙසේ ද? ඔහු කරණු හතරකින් හඳුනා ගත හැකිය. ඒ කරුණු හතර කුමක් ද? මත් පැන් පානය කිරීමේ දී යහළු වෙයි. අවේලාවේ වීථි සංචාරය කිරීමේ දී යහළු වෙයි. නැටුම් ගැයුම් වැයුම් බැලීමට යාමේ දී යහළු වෙයි. සූදු කෙළිමේ දී යහළු වෙයි. පින්වත් දරුව, මේ කරුණු හතරින් අපායසහාය නම් වූ පාපී මිතුරා හඳුනා ගත යුතු යි.” (සිඟාලෝවාද සූත්‍රය දි.නි)

“පින්වත් දරුව, අත්ථක්ඛායි (මෙලොව පරලොව යහපත සලසන) මිතුරා හඳුනා ගන්නේ කෙසේ ද? ඔහු ද කරුණූ හතරකින් හඳුනා ගත යුතු යි. ඒ කරුණූ හතර කුමක් ද? පවින් වළකා ගනී. පිනෙහි යොදව යි. නොඇසූ දහම් ඇසීම ට සලස්ව යි. සුගතිගාමී මග කියා දෙයි. පින්වත් දරුව, මේ කරුණූ සතරින් අත්ථක්ඛායි මිතුරා හඳුනා ගත යුතු යි.” (සිඟාලෝවාද සූත්ර ය දි.නි)

“පින්වත් මහණෙනි, ඉදින් අසත්පුරුෂ බාලයා ප්‍රාණ ඝාතය කරයි ද, සොරකම් කරයි ද, කාමය වරදවා හැසිරෙයි ද, බොරු කියයි ද, මත් පැන් හා මත් ද්රරව්ය භාවිතා කරයි ද, පින්වත් මහණෙනි , එතකොට බාලයාට මෙහෙම හිතෙනවා. මේ මිනිස්සු දුෂ්චරිත ගැනත් කතාබස් කරනවා නේ. මේ වැරදි මා තුළත් තිබෙනවා. මාත් ඒ පාපී අකුසල් ගොඩේ නේද ඉන්නේ කියලා (පසු තැවෙ යි). පින්වත් මහෙණනි බාලයා මෙලොවදී ම දුක් දොම්නස් විඳින පළමු කාරණාව මෙය යි.” (බාලපණ්ඩිත සූත්‍රය ම.නි)

“පින්වත් මහණෙනි, සුරා පාණය කරණ තැනැත්තාට, බහුල වශයෙන් කරණ තැනැත්තාට ඒ හේතුවෙන් නිරයේ ඉපිද දුක් විඳින්නට සිදු වෙයි. තිරිසන් යෝනියේ ඉපිද දුක්විඳින්නට සිදු වෙයි.‍ප්‍රේත ලෝකයේ ඉපිද දුක්විඳින්නට සිදු වෙයි. සුරා පාණය කිරීම හේතුවෙන් රැස් වූ යම් සුළු කර්ම විපාකයක් ඇති නම්, ඒ කර්ම විපාකය හේතුවෙන් ඔහුට මිනිස් ජීවිතයක උපත ලැබූ විට, උමතු ජීවිතයක් ගත කරන්නට සිදු වේ.” (අපායසංවත්තනික සූත්‍රය අං.නි)

ඉහත සඳහන් බුද්ධ දේශනාවන් ගෙන් කරුණු දෙකක් ඉතා පැහැදිලිව අවධාරණ ය කෙරේ. මත් පැන් බීම හේතුවෙන් කෙනෙකුගේ මනස නිරවුල් වෙනවා යන අදහස කිසි සේත් ම තර්කාණු කූල හෝ ධර්මාණු කූල නොවන බව යි. මත් පැන් බීම හේතුවෙන් මිනිසාගේ ජීවිතය සෑම අංශයකින් ම අවුල් වීමක් මිස නිරවුල් වීමක් සිදු නොවේ. මත් පැන් බීම හේතු කරගෙන රැස්වෙන අපාය ගාමී වීමට තරම් ප්‍රබල නොවන කර්ම, පරලොව උමතු ජීවිතයක් ගෙවන්න ට සිදු වීමෙන් විඳ අවසන් කරන්න ට සිදු වෙන බව අපායසංවත්තනික සූත්‍රයෙන් අවධාරණය කරණ අනිත් කරුණ යි.

“පින්වත් මහණෙනි, පුද්ගලයෙක් අනුන්ගේ යහපත පිණිස කටයුතු කරන්නේ ත්, තමන්ගේ යහපත පිණිස කටයුතු නොකරන්නේ ත් කෙසේ ද? පින්වත් මහණෙනි, මේ ලෝකයේ ඇතැම් පුද්ගලයෙක් තමන් ප්‍රාණ ඝාත‍ය සිදු කරයි, අන් උදවිය ප්‍රාණ ඝාත‍යෙන් වළක්වයි. තමත් සොරකම් ‍කරයි, අන්‍ උදවිය සොරකම් කිරීමේන් වළක්වයි. තමන් මත්පැන් පානය කරයි, අන්‍ උදවිය මත්පැන් පානයෙන් වළක්වයි. මහණෙනි, පුද්ගලයෙක් අනුන්ගේ යහපත පිණිස කටයුතු කරන්නේ ත්, තමන්ගේ යහපත පිණිස කටයුතු නො කරන්නේ ත් මේ ආකාරයෙනි.” (සික්ඛාපද සූත්‍රය අං.නි)

“පින්වත් මහණෙනි, පුද්ගලයෙක් අනුන්ගේ යහපත පිණිස ත්, තමන්ගේ යහපත පිණිසත් කටයුතු කරන්නේ කෙසේ ද? පින්වත් මහණෙනි, මෙලොව ඇතැම් පුද්ගලයෙක් තමන් ද සතුන් නොමර යි, අන්‍ උදවිය ත් සතුන් මැරීමෙන් වළක්වයි. තමනුත් සොරකම් ‍නො කරයි, අන්‍ උදවියත් සොරකමින් වළක්වයි. තමනුත් මත්පැන් පානය නො කරයි, අන්‍ උදවියත් මත්පැන් පානයෙන් වළක්වයි. මහණෙනි පුද්ගලයෙක් අනුන්ගේ යහපත පිණිසත් තමන්ගේ යහපත පිණිසත් කටයුතු කරන්නේ මේ ආකාරයෙනි.” (සික්ඛාපද සූත්‍රය අං.නි)

මොන යම් හේතුවක් නිසා හෝ මත් පැන් පානයට යොමු වී එහෙත් පසුව එහි ආදීන තේරුම් ගත් පුද්ගලයන් සමාජයේ ‍ඕනෑ තරම් අපිට හමුවේ. ඒ අතර ඇතැම් උදවිය ස්ව ශක්තියෙන් හෝ තව කෙනෙකු ගේ උපකාරයෙන් හෝ එකී ලාමක පුරුදු අත හැර දමති. ඇතැම් උදවිය ඒ සඳහා දක්ෂ නො වෙති. එහෙත් ඔවුන් තමන් වැටුණු අගාධයට තව කෙනෙකු ඇද ගැනීමට කැමති නොවේ. එම නිසා ඔවුන් අන් උදවිය ඒ ජරා පුරුද්දට ඇබ්බැහි වීම වළක්වා ලීම ට හැම විටම උත්සහ කරයි. තමන් අමාරුවේ වැටුන ද තම දරුවන් එලෙස විපතට පත් නොවීම ට වග බලා ගන්නා පියවරුන්, එලෙසින්ම ශීෂ්‍යන් විපතට පත් නොවී බේරා ගැනීමට උත්සහා දරන ගුරුවරුන්, තම සේවකයින් හා කාර්යනමණ්ඩලය බේරා ගැනීමට කටයුතු කරන ආයතන ප්‍රධානීන් අප සමාජයේ දුලභ නොවේ.

වරදට පෙළඹුන යම් පුද්ගලයෙක් තමන් සිදු කරන්නේ වරදක් බව පිළි නොගනී නම් එය බලවත් වරදකි. යමෙකුට තමන් සිදු කරණ දේ වරදක් ලෙස දැකීමට නුවණක් තිබේ නම්, කිසියම් හෝ මොහොතක ඔහුට ඒ වරදින් නිදහස් වීමට අවස්ථාව ලැබේ.
“යම් බාලයෙක් තමන් බාලයෙක් බව අවබෝධ කර ගන්නවා නම් ඔහුට පණ්ඩිතයෙක් වීමට උපකාර ‍වන්නේ එයම යි. නමුත් අඥාන බාල පුද්ගලයා තමන් මහා පණ්ඩිතයෙක් නුවණැත්තෙක් ලෙස හිතාගෙන සිටී නම් ඔහු බාලයෙක් අඥානයෙක් ලෙසම යි හඳුන්වන්න තියෙන්නේ.” (ධම්ම පදය බාලවර්ගය)

ස්වාමි පුරුෂයන් ගේ බීමත් කම නිසා පීඩාවට පත් වන භාර්යාවන්, පියවරුන් ගේ බීමත් කම නිසා දුක් විඳින දරුවන්, පුතුන් ගේ බීමත් කම නිසා දුක් විඳින අම්මා වරුන් කොතෙකුත් අපට මුණ ගැසී ඇත. එම නිසා මොනම හේතුවක් නිසා හෝ සුළු මොහොතකට හෝ බිඳක් හෝ මත් පැන් පානය කිරීම අගය කරන්නේ නම්, ඔහු කිසි සේත් ම නුවණැත්තෙක් හෝ කල්‍යාණ මිත්‍රයෙක් ලෙස හැඳින් විය නො හැකි ය. ඔහු තමන්ට හෝ අනුන්ට මෛත්‍රි කරන්නෙක් නොවේ.

පසු‍ගිය කාලය තුළ අවස්ථාවන් කීපයක දී ලංකාවට වැඩම කළ මා හට පෙර නො දුටු විරූ පරිසරයක් දකින්නට ලැබුණි. එනම් ශ්‍රී ලාංකික තරුණ සමාජය දුම්වැටි භාවිතයෙන් බෙහෙවින් ම දුරස් වී ඇති බව යි. පාරවල් වල, පොදු ස්ථාන වල, දුම් වැටි පානයේ අඩුවක් පැහැදිලිව ම දකින්නට ලැබුණි. මම ‍ඒ වෙනසට බෙහෙවින් කැමැත්තෙමි. ඒ අළුත් ලංකාවට මම සැබැවින්ම ආදරය කරමි. ථේර වාදි බුදු දහම රැක ගත් උතුම් ශ්‍රී ලංකා භූමිය තුළ ධර්මය බැබලේවා! අධර්මය බැහැර වේවා! සැම සිත් සතන් තුළ මෙත් කරුණා මුදිතා උපේක්ෂා දී ගුණ දියුණු වේවා! සැම දෙනාටම තෙරුවන් සරණයි!

ඇල්ලේ කුසලඤාණ හිමි
ජර්මනියේ සිට



Copyright © 2010 Honda Okkoma. All rights reserved. Solution by honadaokkoma.com 

venerdì 18 ottobre 2013

පිරිතේ අසිරිය

මහාමේඝ පුවත්පත ඇසුරින්

පිප්ඵලී ගුහාව අවට නිහඬ ය… නිසසල ය… මුනිවරුන්ගේ සමවතින් වන අරණ ද දැහැන්ගත වී ඇති සෙයකි. කෙලෙස් කහටින් මිදී ගත් සිත් ඇති වුව ද කායික පීඩාවන්ගෙන් යුතු ව බොහෝ ගිලන් වූ බුද්ධ පුත‍්‍රයාණන් වහන්සේ නමක් ඒ ගුහාවේ වැඩ වාසය කෙරෙති. ප‍්‍රිය උපදවන්නා වූ තේජස්වී පෙනුමකින් යුතු ඒ නික්ලේෂී මුනිවරයාණන් වහන්සේගේ කායික දුක්ඛ පීඩා මහා කරුණා නෙතකට සම්මුඛ වී ඇත.
රුවින් ද ගුණින් ද නැණින් ද තිලොවට ම අගේ‍්‍රෂ්වර වූ ඒ කරුණා නෙතේ හිමිකරුවාණන් වහන්සේ රජගහ නුවර ලෙහෙනුන්ගේ අභය භූමිය වූ වේළුවනයේ සිට පා සිවුරු ගෙන මේ සවස් කල වැඩම කරන්නේ පිප්ඵලී ගුහාව වෙතට ය. පනවන ලද ආසනයෙහි වැඩ හුන් ඒ මහා කාරුණිකයාණන් වහන්සේ තමන් වහන්සේගේ අනුජාත පුතණුවන් විචාරන සේක.
‘‘පින්වත් කස්සප, ඔබට ඉවසිය හැකි ද? පහසුවෙන් සිටින්නට හැකි ද? කයේ දුක්වේදනා අඩු වීමක් තිබේ ද? වැඩි වීමක් නො වේ ද? අඩු වීමක් ම දකින්නට ලැබේ ද? වැඩි වීමක් නො පෙනේ ද?”
බුද්ධ පුත‍්‍රයාණන් වහන්සේ මහත් ගෞරවයෙන් යුතු ව පිළිතුරු වදාරති.
‘‘ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මාගේ අසනීපය ඉවසන්ට නො හැකි ය. පහසුවෙන් සිටින්නට නො හැකි ය. මාගේ කායික දුක් වේදනා ඉතා බලවත් ය. වැඩි වීමක් ම ඇත්තේ ය. අඩු වීමක් නැත්තේ ම ය. දකින්ට ලැබෙන්නේ වැඩි වීමක් ම ය. අඩු වීමක් දකින්ට නො ලැබෙන්නේ ය.”
ඒ බව ඇසූ තැන්හි පටන් මහා කරුණා හදැති සම්බුදු මුව මඬලින් සීතල ජල දහරාවක් වන් ව ගලා හැලෙන්නේ ලොව සියලූ දුක් පීඩා සහමුලින් ම දුරු කළා වූ අසිරිමත් සම්බුදු අවබෝධය පිළිබඳ විස්මිත වූ, සුන්දර වූ දෙසුමකි.
‘‘සත්තිමේ කස්සප බොජ්ඣංගා මයා සම්මදක්ඛාතා භාවිතා බහුලීකතා අභිඤ්ඤය සම්බෝධාය නිබ්බානාය සංවත්තන්’ති.”
‘‘පින්වත් කස්සප, මා විසින් ඉතා යහපත් ලෙස පවසන ලද්දා වූ, ප‍්‍රගුණ කරන ලද්දා වූ, බහුල වශයෙන් දියුණු කරන ලද්දා වූ, විශේෂ ඤණය පිණිස ද ආර්ය සත්‍යය අවබෝධය පිණිස ද නිවන් අවබෝධය පිණිස ද පවතින්නා වූ මේ බොජ්ඣංග ධර්මයන් හතකි…..”
ඒ සත්‍යානුභාවයෙන් සුව විය සියල් රෝ දුක්
මෙසේ සප්ත බොජ්ඣංග නම් වූ සප්ත මාණික්‍යයන් ගැන තථාගතයන් වහන්සේ දේශනා කොට අවසන් කෙරෙනවාත් සමඟ ම ඒ දෙසුම මැනවින් අසා හුන් මහා කස්සපයන් වහන්සේ කායික රෝග පීඩාවන්ගෙන් සුවපත් ව නැගී සිටියහ. ලොව පරම සත්‍යය අවබෝධ කළ තථාගතයන් වහන්සේ ඒ අවබෝධයෙන් දේශනා කරන්නට යෙදුණු සත්‍යයේ ආනුභාවයෙන් ම එසේ සැණෙකින් සියලූ දුක් පීඩාවන් සමනයට පත් විය.
මේ ආකාරයෙන් ම මහා මොග්ගල්ලාන මහ රහතන් වහන්සේත්, මහා චුන්ද තෙරුන් වහන්සේත් ගිලන් බවින් උග‍්‍ර වූ පීඩාවන් විඳිමින් සිටිය දී තථාගත යන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරන්නට යෙදුණ සප්ත බොජ්ඣංග ධර්මයන් ශ‍්‍රවණය කිරීමෙ න් සුවපත් භාවයට පත් වූහ. වරෙක තථාගතයන් වහන්සේ ගිලන් ව වැඩ සිටිය දී ද පින්වත් ස්වාමීන් වහන්සේලා සප්ත බොජ්ඣංග ධර්මයන් සජ්ඣායනා කරන්නට යෙදුණ අතර එකල්හී තථාගතයන් වහන්සේ ගිලන් බවින් නැගී සිටි සේක.
ගිරිමානන්ද රහතන් වහන්සේ ගිලන් ව සිටිය දී ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ විසින් දස සඤ්ඤා පිළිබඳ ව තථාගත භාෂිතය සජ්ඣායනා කරන්නට යෙදුණ සේක. දේශනාව අවසන ගිරිමානන්ද රහතන් වහන්සේ සුවපත් භාවයට පත් වූහ.
ඒ සත්‍යානුභාවයෙන් සහමුලින් දුරුවී ය තුන්බිය
ලිච්ජවී රාජධානිය පිහිටා තිබුණේ මගධ හා කෝසල රාජ්‍යයන් අතර ය. ඔවුනගේ අග නගරය වූයේ විශාලාව යි. සශ‍්‍රීකවත් ව තිබූ ලිච්ඡුවී රාජධානිය පුරා මහා දුර්භික්ෂයක් පැතිර යන්නට විණි. ආහාරපාන බොහෝ හිඟ වූ අතර ශීඝ‍්‍රයෙන් බෝ වන රෝග ද පැතිරෙන්නට පටන් ගති. රෝග පීඩාවන්ගෙන් මිනිසුන් දිගින් දිගට ම මරණයට පත් වන අතරේ ඒ දුක්ඛිත ඉරණම ඇස ගැසුනු අමනුෂ්‍යයෝ විශාලාවේ රොද බඳින්නට වූහ. දුර්භික්ෂ, රෝග හා අමනුෂ්‍ය යන තුන්බියෙන් ඇළලී ගත් විශාලාව සොහොන් පිටියක ස්වරූපය ඉසිලී ය.
යාගහෝම, පුදපූජා, යාදිනි කිසිවකින් තුන්බිය පළවා හැරුණේ නැත. අවසන සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ ලිච්ඡවී රාජධානියට වැඩම කරවා ගත යුතු යැයි තීරණය කෙරිණි. පිළිවෙත් සරු සඟ පිරිවර සමඟින් තථාගතයන් වහන්සේ ලිච්ඡවී දේශය බලා වැඩම කිරීම අරඹනවාත් සමඟ ම ඒ තාක් පැවති දුර්භික්ෂය නිමා කරවමින් ලිච්ඡවී දේශයට මහ වැසි ඇද හැළෙන්නට පටන් ගති. මළකුණු ද සහිත වූ සියලූ අපද්‍රව්‍ය මහ මුහුදට ගෙන යනු පිණිස ජල දහරාවෝ අහසින් වැගිරෙන්නට පටන් ගති. බුදු පාමොක් මහා සඟ රුවන නගරයට සමීප වත් ම මිනිසුන්ට අරක් ගෙන සිටි නීච අමනුෂ්‍යයෝ වහා පලා යන්නට වූහ. මළ කඳන් සේදී ගසාගෙන ගොස් පිරිසිදු වූ නගරයේ වැසියන් අමනුෂ්‍ය දෝෂ ද නැසී යාම හේතුවෙන් සැණෙන් සුවපත් වන්නට වූහ.
පැන් පාත‍්‍රයක් ගෙන්වා ගත් තථාගතයන් වහන්සේ රතන සූත‍්‍ර දේශනාව වදාළේ ඉන් පසුව ය. ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ රතන සූත‍්‍රය ම සජ්ඣායනා කරමින් ලිච්ඡවී ජනපදය පුරා පැන් ඉසිමින් වැඩම කළ සේක. ඉනික්බිති තුන්බිය පහව ගිය ලිච්ඡුවී රාජධානය පෙර වූ සශී‍්‍රකත්වයෙන් ම යුතු ව ගොඩ නැගුණි.
ඒ සත්‍යානුභාවයෙන් පලවා හැරිනි හැම බිය
බුද්ධ කාලීන ව වැඩ විසූ ස්වාමීන් වහන්සේලා සමූහයක් තථාගතයන් වහන්සේගේ අවවාද ගෙන හිමාල පර්වත ප‍්‍රදේශයේ වූ රමණීය වන අරණක වස් සමාදන් වූහ. අසල්වැසි ගම්මානයන්හී මිනිසුන් උන්වහන්සේලාගේ වැඩමවීම කෙරෙහි මහත් සතුටට පත්ව සංඝෝපස්ථානයේ නිරත වූහ. සීල ගුණෝපේත වූ ඒ ස්වමීන් වහන්සේලාගේ සිල් සුවඳ දසත පැතිරෙන කල්හි එම වන අරණෙහි විමාන සාදාගෙන හුන් වෘක්ෂ දේවතාවුන්ට තව දුරටත් උන්වහන්සේලාට ඉහළින් වාසය කරන්නට නො හැකි විය. විමාන අහිමි වීම නිසා කම්පාවට පත් වූ එම දෙවිවරුන් සිදු කළේ ස්වාමීන් වහන්සේලා ව බියපත් කිරීම ය. ඔවුහු නොයෙකුත් බියකරු ශබ්ද නගන්නට වූහ. අද්භූත රූප මවන්නට වූහ. අප‍්‍රසන්න ගන්ධයන් පතුරුවන්නට වූහ. වස් කාලය අවසන් වන තුරු ම ස්වාමීන් වහන්සේලාට මෙම අකටයුතුකම් මධ්‍යයේ වාසය කරන්නට සිදු විය.
වස් පවාරණය කොට යළි වඩින්නා වූ ස්වාමීන් වහන්සේලාගේ පෙර තිබූ ප‍්‍රියමනාප ස්වරූපය හාත්පසින් ම වෙනස් වී තිබුණි. අමනුෂ්‍ය බිය නිසාවෙන් මේ සියල්ල සිදු වූ බව උන්වහන්සේලා තථාගතයන් වහන්සේට දැනුම් දුන්හ. එවිට තථාගතයන් වහන්සේ සිදු වූ දෙය පහදා දී කරණීය මෙත්ත සූත‍්‍රය දේශනා කළ සේක. යළි එම වනයට ම ගොස් මෙම සුතුර සජ්ඣායනා කොට වැඩ වාසය කරන්න යැයි ද අනු දැන වදාළ සේක.
ඒ අවවාදය පිළිගත් තථාගත ශ‍්‍රාවකයන් වහන්සේලා යළි එම වනයට වැඩම කොට කරණීය මෙත්ත සූත‍්‍රය සජ්ඣායනා කොට මෙත් සිත පතුරුවන්නට වූහ. ක‍්‍රමයෙන් දෙවිවරුන්ගේ අමනාපයන් බැහැර වූ අතර අවසන උන්වහන්සේලාට සීලාදී ගුණ ධර්මයන් සම්පූර්ණ කර ගැනීම උදෙසා දෙවිවරුන් උවටැන් කරන්නට ද පටන් ගත්හ. බුද්ධ භාෂිතයේ ගැබ් වූ සත්‍යයේ අනුහසින් ඒ සියල්ලෝ දමනය වූහ.
අසිරිමත් ය ඒ සත්‍යානුභාවය…
තථාගතයන් වහන්සේ වනාහි ලොවට පරිපූර්ණ වූ සත්‍යය, පරම වූ සත්‍යය හෙළි කළ සත්‍යවාදියාණන් වහන්සේ ය. සම්බුද්ධ දේශනාවන් තුළ ඇත්තේ ලොව කිසිවකට දෙවැනි නො වූ, අග‍්‍ර වූ සත්‍යය ම ය. අවිඳු අඳුර දුරු වී ප‍්‍රඥලෝකය පහළ වූයේ ඒ සත්‍යයේ ආනුභාවයෙනි.
බියක්, තැති ගැනීමක්, ලොමු ඩැහැ ගැනීමක් ඇති වූ කල්හි බුදු ගුණ, දහම් ගුණ, සඟ ගුණ සිහි කරන්නට යැයි කියා තථාගතයන් වහන්සේ වදාළේ එකල්හී සියලූ බිය ඒකාන්තයෙන් ම දුරු වී යන නිසාවෙනි. සනාතන, සදාතන සත්‍යය කැටි වූ බුද්ධ භාෂිතයන් සජ්ඣායනා කිරීමෙන්, පරිත‍්‍රාණ දේශනා පැවැත්වීමෙන් එදා පටන් අද දක්වා ම සිව්වනක් බුද්ධ ශ‍්‍රාවකයන් ඒ සත්‍යානුභාවයේ රැකවරණය සලසා ගනිති.
බුද්ධ ශාසනයේ ඉලක්කය වන්නේ සියලූ දුකින් නිදහස් වීම ය. ඉපදීම, ලෙඩ වීම, ජරාවට පත්වීම, මරණය, ප‍්‍රිය දෙයින් වෙන් වීම, අපි‍්‍රය දේ හා එක් වීම ඒකාන්ත දුක් ය. සංෂිප්තයෙන් කියන කල්හි පංච උපාදානස්කන්ධය ම දුකකි. ඒ සියලූ දුකින් නිදහස් වීමේ ඒකායන මාර්ගය ශ්‍රී සද්ධර්මයෙන් දේශිත ය.
ඒ ධර්මයෙන් සියලූ දුක් නැසිය හැකි බව අදහාගෙන, දරාගෙන සිටින්නෙකුට ධර්මය සිහි කළ පමණින්, ශ‍්‍රවණය කළ පමණින් ලෙඩ දුක්, බිය, තැති ගැනීම් සහමුලින් දුරු ව යෑම ඒකාන්තයෙන් ම සිදු වන්නකි. මන්ද ඒ තැනැත්තා සිහි කරන්නේ සියලූ දුක් නසාලන දහමක් වන බැවිනි. ඈත අතීතයේ පටන් ලෙඩ දුක්වල දීත්, බිය තැති ගැනීම්වල දීත්, සුබ කාර්යයන් ඇරඹීමේ දීත් පිරිත් සජ්ඣායනා කොට, පිරිත් පැන් වළඳූ, පිරිත් පැන් ඉස, පිරිත් නූල් බැඳ සෙතක්, ශාන්තියක් ලබා ගැනීම සිදු කෙරුණේ එනිසාවෙනි.
පිරිත් ස්වරයෙන් විහිදෙන ධර්මයේ අනුහස
පිරිත් සජ්ඣායනාවකින් සිදු කෙරෙන්නේ තථාගතයන් වහන්සේගේ දේශනාවන් හඬ නඟා පැවසීම ය. ඒ දේශනාවන් තුළ අන්තර්ගත වන්නේ බුද්ධ, ධම්ම, සංඝ යන උතුම් තෙරුවනේ අනන්ත අපරිමිත ගුණ සමුදාය ය, ධර්ම පර්යායන් තුළ කියැවුණු චතුරාර්ය සත්‍යය ධර්මය ය, සප්ත බොජ්ඣංග ධර්මයන් ය, නිවන් මඟ දියුණු කරන්නා වූ ශ‍්‍රාවකයන් භාවනාවන් ලෙසින් වැඩිය යුතු වූ සඤ්ඤාවන් ය…. පිරිත් සජ්ඣායනාවක් සිදු කිරීමෙන් මෙන් ම එය ශ‍්‍රවණය කිරීමෙන් ද මහත් වූ ආනිසංස උපදවා ගත හැක්කේ එකී අන්තර්ගතයේ පවත්නා වූ විස්මිත, ආශ්චර්යවත්, අද්භූත ගුණ ධර්මයන් නිසා ය. සත්‍යය ප‍්‍රකාශිත ඒ ධර්මය ඇසූ පමණින් සියලූ රෝග පීඩා, බිය තැති ගැනීම් සැණෙකින් පහව යන්නේ ද එනිසා ම ය.
ඒ සෑම වචනයක් පාසා ම කියැවෙන්නේ සර්වඥයන් වහන්සේගේ අවබෝධය යි. ඒ අවබෝධය අදහා ගැනීම ධර්මය තුළ හැඳින්වෙන්නේ ශ‍්‍රද්ධාව කියා ය. පිරිත් සජ්ඣායනාවකින් නිසි ඵල නෙළා ගන්නට උපකාරී වන්නේ ද මේ ශ‍්‍රද්ධාව ම ය.
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ අවබෝධය ප‍්‍රකට වන ධර්මය සියලූ දුකින් නිදහස් වීම පිණිස ඒකායන මාර්ගය යි යන තියුණු විශ්වාසයෙන් යුතු වූ කවරෙකු හෝ වේවා පිරිත් සජ්ඣායනාවකින් අත්විඳින්නේ ද ඒ නිවන පිණිස උපකාරී වන්නා වූ සද්ධර්ම සංධ්වනිය යි.
සැබෑ බසින් මෙම සෙත සැලසේවා!
නිසැක ලෙස තිසරණයෙහි පිහිටා සිටින ශ‍්‍රාවකයෙකුට රෝග පීඩාවක් වැළඳුනු විට, බිය තැති ගැනීමක් ඇති වූ විට සැණෙන් සිහිවන්නේ ත‍්‍රිවිධ රත්නය යි. ඒ අන් කිසිවක් නිසා නොව ලෙඩ දුක්, බිය තැති ගැනීම්වලින් පමණක් නොව සියලූ දුක්ඛ දෝමනස්සයන්ගෙන් අත් මිදෙන්නට පිහිට වන්නේ තෙරුවන විෂයෙහි පවත්නා අචල ප‍්‍රසාදය බව ඔවුහු දරාගෙන සිටින නිසාවෙනි.
එවැන්නෙකු උපද්‍රවයක දී බෙහෙත් වට්ටෝරු මත පමණක් යැපෙන්නේ නැත, යන්තර මන්තර ගුරුකම් සරණ යන්නේ ද නැත, කේන්දරය හොයන්නේ ද නැත, කට්ටඩියන් සොයා දුවන්නේ ද නැත, බලි තොවිල් නටන්නේ ද නැත, ඒ වෙනුවට සම්බුදු මුව මඬලින් ගලා ආ චතුරාර්ය සත්‍යය ප‍්‍රකාශිත සම්බුද්ධ භාෂිතයන් සිහි කරන්නේ ය. ඒ මන්ද? ඒ කිසිවකටවත් සම කළ නො හැක්කා වූ සත්‍යානුභාවය පවත්නේ තථාගතයන් වහන්සේගේ අවබෝධය ප‍්‍රකාශිත ධර්මයේ පමණක් බව ඔවුන් දන්නා නිසා ය.
ඉතා හොඳින් සිත පිහිටුවාගෙන ඒ ධර්මය සජ්ඣායනා කරන්නේ නම්, ඒ ධර්මය ශ‍්‍රවණය කරන්නේ නම් පි‍්‍රයමනාප වූ කාම ගුණයන් කෙරෙහි සිත නො ඇලෙන්නේ ය, සිතෙහි තරහක් හට නො ගන්නේ ය, නිදිමතට පත් නො වන්නේ ය, සිත නො විසිරෙන්නේ ය, ඒ ආනුභාව සහිත පරම සත්‍යය ගැන සැකයක් ඇති නො වන්නේ ය. එනම්, කාමච්ඡන්ද, ව්‍යාපාද, ථීනමිද්ධ, උද්ධච්ච කුක්කුච්ච, විචිකිච්ඡා යන පංච නීවරණයන් දුර්වල වන්නේ ය.
නීවරණයන් යටපත් වන විට, ප‍්‍රහාණය කෙරෙන විට සිතෙහි හට ගන්නේ නැවුම්, ප‍්‍රබෝධවත් ස්වභාවයකි, ප‍්‍රමුදිත බවකි. ඒ ප‍්‍රමුදිත සිතෙහි සත්‍යය ප‍්‍රකාශිත ධර්මය සජ්ඣායනයෙන් ද ශ‍්‍රවණයෙන් ද ප‍්‍රීතිය ජනිත වේ. මානසික ප‍්‍රීතිය කය සැහැල්ලූ කරවයි. එනම් පස්සද්ධිය ඇති වේ. එය සමාධියක් දක්වා දියුණු කරන්නට සමර්ථ වූ විට ධර්මාවබෝධය පිණිස සිත නැමී යයි. සියලූ දුක් ක්ෂය කරනා ධර්මයක් සජ්ඣායනා කිරීමේ ද ශ‍්‍රවණය කිරීමේ ද අග‍්‍ර ඵලය වන සියලූ දුකින් නිදහස් වීම සාක්ෂාත් කළ හැක්කේ ඒ ආකාරයෙනි. තථාගතයන් වහන්සේගේ උතුම් ශ්‍රී මුඛ බුද්ධ දේශනා අවසානයේ ශ‍්‍රාවකයන් වහන්සේලා සියලූ දුක් නසා අරහත්වයට පත් වූයේ ඒ ආකාරයෙනි.
පිරිත් සජ්ඣායනාවක් යනු සැදී පැහැදී කළ යුත්තකි. උතුම් ධර්මාවබෝධය ඉලක්ක කරගෙන සිදු කළ යුත්තකි. ලොව නොයෙක් ඔසු තිබුණ ද සියලූ ලෙඩ සුව කරනා දහම් ඔසුව හා සම ඔසුවක් නැත්තේ ය. ඒ ඔසුව වළඳා කෙලෙස් ලෙඩ හැම සුව කරගෙන, දිරුම් වැනසුම් නැති පිරිනිවනට පත්වන්නට සම්බුදු ශ‍්‍රාවකයන් අදිටන් කරගත යුතු ය. පිරිත් සජ්ඣායනාවක් යනු ඒ වෙනුවෙන් මහඟු මංපෙත් විවර කරනා උතුම් සද්ධර්ම දායාදයකි.
සියල්ලෝ ම මෙලොව, පරලොව හිතසුව පිණිස පවතින, යහපත සලසන, නිර්වාණාවබෝධයට උපකාර වන පිරිත් ධර්මයන් මැනැවින් දෙසත්වා! මැනැවින් අසත්වා!
ඒ අසිරිමත් සම්බුදු දෙසුම් සියලූ දුක්බිය දුරලන්නේ ම ය…
ඒ සත්‍යානුභාවයෙන් සැමට සෙත් වේවා!!!
බොදු පිරිත, පිරිතේ විකාශනය සහ සමාජ සබැඳියාව
පැපිලියාන ශ්‍රී සුනේත‍්‍රාදේවී විහාරවාසී, අධිකරණ හා නීති ප‍්‍රතිසංස්කරණ අමාත්‍යාංශයේ, ප‍්‍රජා පාදක විශෝධන ඒකකයේ ශාස්ත‍්‍රපති 
පූජ්‍ය උඩුබද්දාවේ අස්සජි ස්වාමින් වහන්සේ
පිරිත් සජ්ඣායනාව හා සබැඳි ඉතිහාසය ප‍්‍රාග් බෞද්ධ යුගයට ම දිව යන්නකි. ජාතක කථා පාළියෙන් හෙළි වන පරිදි පිරිත් හා සබැඳි පිරිත් නූල් ආදිය ආරක්ෂාව පිණිස භාවිත කරනු ලැබ ඇත. බුද්ධ කාලීන ව සෙත් ශාන්තියක් ලෙස, මනා ව සංවිධානය කරන ලද පිරිත් දේශනාවක් පැවැත් වූ බව හෙළි වන්නේ විශාලා මහනුවර තුන්බිය දුරු කිරීම පිණිස භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩම කළ අවස්ථාවේ ය.
ලක්දිව පිරිත හා සම්බන්ධ පළමු සිදුවීම වාර්තා වන්නේ විජය කුමරු ඇතුළු ආර්යයන් මෙහි ගොඩබට අවස්ථාවේ ය. සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ පරිදි මතු බුද්ධ ශාසනය පිහිටන ලක්දිවට ගොඩබට ඒ ආර්යයන් හට ආරක්ෂාව පිණිස සක් දෙවිඳුන් උපුල්වන් දෙවිඳුන් මෙහි එවූ බව වංශ කථාවල සඳහන් ය. තවුස් වෙස් ගෙන පැමිණි උපුල්වන් දෙවිඳු විජය කුමරු ඇතුළු පිරිසගේ අත්හි පිරිත් නූල් බැඳ, පිරිත් පැන් ඉස ආරක්ෂාව සලසා දී ඇත. එයින් පෙනී යන අනෙක් වැදගත් ම කරුණ නම් එලෙස මෙහි ආ පිරිස බෞද්ධයන් යන්න යි.
අනුරාධපුර ස්වර්ණමය රාජ්‍යය පාලන සමය වූ දුටුගැමුණු රජ සමයේ ස්වර්ණමාලි මහ සෑ රදුන්ගේ ධාතු නිදානෝත්සවයේ දී ‘ධම්ම සජ්ඣායනාවක්’ පැවැත් වූ බව ද කියැවේ. එකල පිරිත් යන වචනය භාවිත නො වූවා විය හැකි ය. නැති නම් මෙකල තරම් පිරිත් සජ්ඣායනය ජනප‍්‍රිය, සුලභ දෙයක් නො වන්නට ඇත.
කෙසේ වුවත් I වන උපතිස්ස (කි‍්‍ර. ව. 362 – 409) රාජ්‍යය සමයේ පැමිණි දුර්භික්ෂ හා රෝග බියක් සමනය කරනු වස් විශාලා මහ නුවර අන්දමට ම රතන සූත‍්‍රය සජ්ඣායනය කර ඇත. බුද්ධ ප‍්‍රතිමා වහන්සේ නමක් නිමවා, ඒ ප‍්‍රතිමාවේ දෑත් මත ශෛලමය පාත‍්‍රයක් තබා භික්ෂූන් වහන්සේලා පිරිවරාගෙන වීදි සංචාරය කරමින් පිරිත් පැන් ඉස තිබේ. ඉනික්බිති මහා වැසි ඇද හැළුණ බව මහාවංශයේ කියැවේ.
IV වන අග්බෝ (කි‍්‍ර. ව. 638 – 674) රාජ්‍ය සමයේ ද පිරිත් උත්සවයක් පැවැත්වූ බව සඳහන් ය. II වන සේන (ක‍්‍රි. ව. 851 – 885) රාජ්‍ය සමයේ ද දුර්භික්ෂයක් නිමාවට පත් කරනු පිණිස පිරිත් උත්සවයක් පැවැත්වූ බව මහාවංශ කතුවර මහානාම හිමියන් පෙන්වා දෙයි. බුද්ධ ප‍්‍රතිමාවක් වෙනුවට ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේගේ ප‍්‍රතිමාවක් සහිත ව සිදු කළ ඒ පිරිත් උත්සවය I වන උපතිස්ස රාජ්‍ය සමයේ කළ පිරිත් උත්සවයට සමාන බව කියැවේ. ඒ රාජ්‍ය සමයේ දී ම රතන සුතුර රන්පත්හි ලියූ බව කියැවෙන අතර ඒ බව ඓතිහාසික තොරතුරුවලින් ද හෙළි වී ඇත.
ත්‍රෛනිකායික භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ සහභාගිත්වයෙන් පිරිත් උත්සවයක් පවත්වා ඇත්තේ V වන කාශ්‍යප (ක‍්‍රි. ව. 913 – 923) රාජ්‍ය සමයේ දී ය. එහි අරමුණ වී ඇත්තේ රෝ බිය දුක් පලවා හැරීමයි.
ලක්දිව පිරිත පිළිබඳ සඳහනක් මිහින්තලා සෙල්ලිපියෙහි ද දැක්වේ. එය VI මිහිඳු රජු විසින් කරවන ලද්දකි. ඒ සමයේ භික්ෂූන් වහන්සේලා නිරන්තරයෙන් භාවිතයට ගත යුතු පිරිත් දේශනා කිහිපයක් පැවත ඇති අතර ඒ අතුරින් කරණීය මෙත්ත සූත‍්‍රයට සුවිශේෂී තත්ත්වයක් හිමි ව ඇත. මුල් කාලයට වඩා මෙකල පිරිත් ධර්මයන් ධර්මයේ හැසිරෙන පිරිසට බොහෝ සමීප ව තිබූ බව මෙයින් ගම්‍ය වෙයි.
වංශ කථා අනුව පෙනී යන්නේ පොළොන්නරු යුගය වන විට දියුණු චාරිත‍්‍ර විධි සහිත පිරිත් දේශනා සිදු කෙරුණු බව යි. සශී‍්‍රකවත් මහා පරාක‍්‍රමබාහු යුගයේ දී පිරිත් සජ්ඣායනාවන් වෙනුවෙන් ම පඤ්චසත්තක මන්දිර යනුවෙන් වෙන ම මණ්ඩපයක් තනවා ඇත. එහි දී පිරිත් පැන් ද පිරිත් නූල් ද බොදා දී ඇත. නිශ්ශංකමල්ල රජු කළ නිශ්ශංකලතා මණ්ඩපය ද පිරිත් සජ්ඣායනා පැවැත්වීම පිණිස කරවන ලද්දකි. පොළොන්නරු කතිකාවතට අනුව මහජන සහභාගීත්වය ඇතුව එකල නිතර පිරිත් සජ්ඣායනාවන් සිදු කෙරී ඇත.
දඹදෙණි කතිකාවතින් හෙළි කෙරෙන පරිද්දෙන් දඹදෙණි යුගයේ පිරිත ඉතා ජනප‍්‍රිය දේශනා ක‍්‍රමයක් ව පැවත ඇත. ඒ අනුව සර්ව රාත‍්‍රික පරිත‍්‍රාණ දේශනාවන්ගේ සමාරම්භය දඹදෙණි යුගයේ සිදු වූ බව නිශ්චය කළ හැකි ය.
කුරුණෑගල යුගයට අයත් දළදා සිරිතේ දැක්වෙන අයුරට අභිනව රාජ්‍ය පාලකයකු රජ මාලිගයේ වාසය පිණිස පැමිණෙන විට මහා සංඝ රත්නය ලවා පිරිත් සජ්ඣායනා කරවාගෙන, පිරිත්පැන් ඉස්සවා ආරක්ෂාව ලබාගෙන ඇත. රාජ්‍යය පාලකයන් මෙසේ පිරිතේ සෙත් ශාන්තිය අපේක්ෂා කරන්නට ඇත්තේ ඒ වනවිට පිරිත බොහෝ දුරට ජනපි‍්‍රය පූජා චාරිත‍්‍රයක් බවට පත්ව තිබූ නිසා විය යුතු ය. දළදා චාරිත‍්‍රවල දී පවා එකල පිරිත් භාවිත කර ඇත.
කෝට්ටේ පැරකුම්බා සමයේ කළ පැපිලියානේ සෙල්ලිපියේ ද පිරිත් උත්සවයන් ගැන සඳහන් වී තිබේ.
පිරිතේ විකාශනය තුළ කැපී පෙනෙන පරිවර්තනයක් සිදු වී ඇත්තේ මහනුවර යුගයේ දී ය. මහායානික අදහස් ද දේව සංකල්ප ද ප‍්‍රබල ලෙස පිරිත් චාරිත‍්‍ර සමඟ බද්ධ වූයේ එකල ය. එම පිරිත් උත්සව හින්දු ශාන්ති කර්ම ආදියට බෙහෙවින් සමාන විය. බලි තොවිල්වල දී ගන්නා බුලත්, නා දලූ, කුස තණ, ආදිද්‍රව්‍යයන් පිරිතක දී භාවිතයට ගැනුනු අතර දෙවියන් යැදීම ද ශබ්ද පූජා පැවැත්වීම ද පිරිතකට අත්‍යවශ්‍ය සාධක සේ සැලකිණි.
වර්තමාන ලාංකික බෞද්ධ සමාජයට සෙත්පිරිත් ක‍්‍රමය අතිශයින් සමීප ය. වරු පිරිත්, සර්ව රාත‍්‍රික පිරිත් මෙන් ම සති පිරිත් ද මෙකල සිදු කෙරේ. ඒ සියල්ලන්ගේ අපේක්ෂාව වන්නේ විපත් දුරු කරවා, යහපත සලසා ගනිමින් තෙරුවනේ ආශීර්වාදය ලබා ගැනීමයි.
ලක්දිව ආර්ය ආගමනයේ පටන් මේ දක්වා ම අඩු වැඩි වශයෙන් පිරිත් හා ජන ජීවිත බද්ධ වී තිබුණු ආකාරය මෙයින් ගළපා ගත හැකි ය.
එදා පිරිත – සරණංකර සංඝරාජ සමයෙන්…
මහාචාර්ය පණ්ඩිත පූජ්‍ය කොටගම වාචිස්සර ස්වාමීන් වහන්සේ

පිරිත් පින්කම්
බුදුරජුන් විසින් දෙසන ලද ඇතැම් සූත‍්‍ර ඇතුළත් කොට සංග‍්‍රහ කරන ලද චතුභාණවාර පාළිය ආරක්ෂා දේශනයන් වශයෙන් භාවිත කරන්නට පටන්ගත්තේ සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් පසු ව ය. එයට පෙර බුදුරදුන් විසින් හෝ ඔබගේ සවුවන් විසින් හෝ ඇතැම් සූත‍්‍ර ධර්ම පිරිත් වශයෙන් දේශනා කරන ලදි. පිරිත මහජනයා අතර ජනප‍්‍රිය වන්නට පටන්ගත්තේ දඹදෙණි යුගයෙන් පසු ව ය. සර්වරාත‍්‍රික පරිත‍්‍රාණ ධර්ම දේශනා ආදිය විධිමත් ලෙස ඇරඹුණේ මේ යුගයෙහි ය. එහෙත් මහනුවර යුගයේ පිරිත් පින්කම් පවත්වන ලද්දේ එයට වෙනස් අයුරෙනි.
මෙකල පිරිත් පින්කම්වල දී දෙවියන්ට මුල් තැනක් ලැබුණු බව පෙනේ. අදත් දක්නට ලැබෙන ගම්භාර දෙවියාට පහනක් තබා පිරිත් පින්කම් ඇරඹීමේ සිරිත මහනුවර යුගයේ සිට පැවත එන්නකි. වීරපරාක‍්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජුට වැලඳුණු ඇස් රෝගයකට ප‍්‍රතිකර්ම වශයෙන් රත්නත‍්‍රයයේ සහ දෙවියන්ගේ ආරක්ෂාව සලසාගැනීම සඳහා මහනුවර පෝයමළු විහාරයේ දී සතිපිරිත් දේශනයක් පවත්වන ලදි. අදත් සතිපිරිත් දේශනාවක දී අවසානයේ කැරෙන සියලූ ම චාරිත‍්‍ර විධි දෙවියන් හා සම්බන්ධ කොට තිබෙන්නේ එදා කළ අයුරු ම ය. මඟුල් බෙර ගසා දෙවියනට ආරාධනය කිරීම පිරිතේ අවශ්‍ය අංගයක් ලෙස සලකන ලදි.
දොරකඩ අස්න
පරිත‍්‍රාණ ධර්ම දේශනයෙන් සිදු කරගත් පින් දෙවියනට අනුමෝදනා කිරීම සඳහා දේව දූතයකු අත පණිවිඩයක් යැවීමත් ඒ සඳහා පැමිණිය යුතු දෙවියන් සහ ඔවුන් වාසය කරන සියලූ ම විහාරස්ථානවල සහ දේවාස්ථානවල නම් ඇතුළත් විහාර අස්න නම් දේශනයක් පැවැත්වීමත් ඇරඹුණේ මෙකල ය. මහ පෙරහරින් අසල තිබෙන විහාරස්ථානයකට හෝ දේවස්ථානයකට හෝ යන දේව දූතයා ආපසු විත් තමා ගිය කාරිය ඉටු වූ බවත්, සියලූ දෙවියන් ම සහපිරිවරින් පින් ගැනීමට පැමිණි බවත්, මහ සඟන ඉදිරිපිට දී මණ්ඩපයේ දොරටුව ළඟ සිට පවසයි. දොරකඩ අස්න නමින් අදත් ව්‍යවහාර කරනු ලබන්නේ මෙයයි.
අනුශාසනා අස්න
එයට පසු ව්‍යක්ත භික්ෂුවක විසින් එහි පැමිණියා යැයි සලකනු ලබන දෙවියනට පින් දීම සඳහා අනුශාසනා අස්න නම් දේශනයක් පවත්වනු ලැබේ. මහනුවර යුගයේ රචිත මේ දොරකඩ අස්න හා අනුශාසනා අස්න මෙන් ම විහාර අස්න ද යන රචනාත‍්‍රය ම වෘත්තගන්ධි ශෛලියෙන් යුක්ත ය.
මේ දොරකඩ අස්නෙහි සහ අනුශාසනා අස්නෙහි දකුණු ඉන්දියා දෙවිවරුන්ගේ සහ ඕලන්ද, පරංගි ආදි අපරදිග රටවල දෙවිවරුන්ගේ ද ආරක්ෂාව අයැද තිබෙන බව පෙනේ. ඔඩ්ඩි, වඩිග ආදි වශයෙන් දැක්වෙන දකුණු ඉන්දියා දෙවිවරුන් බෞද්ධයන් නො වූ නමුත් ඔවුන්ට ද පින් දීමට අදහස් කොට ඇත්තේ ඔවුන් කෙරෙහි පැවති දැඩි භක්තිය නිසා ය. මෙහි දී සැලකිය යුතු කාරණයන් වශයෙන් සඳහන් කරන්නට ඇත්තේ මහනුවර යුගයේ බලසම්පන්න දෙවියෙකු වශයෙන් අදහනු ලැබූ පත්තිනි අනුශාසනා අස්නෙහි හෝ දොරකඩ අස්නෙහි හෝ අමතක කොට හැරීම ය. මෙය අමතක කිරීමක් ම නො වේ. පත්තිනි සහ පනම් යන දෙවිවරුන් දෙදෙන ම පිරිත් පින්කම්වලට අකැමති බව එකල භික්ෂූන්ගේ අදහස විය. මැදගොඩ පත්තිනි දෙවොල අසල පිරිත් පින්කමට යෑමට භික්ෂූන් අසතුටු වූයේ එහි පත්තිනි මෑණියන්ගේ බලය ඇතැයි සැලකූ හෙයිනි. එසේ ම සොළී කුමාර දෙවි බින්තැන්නේ පිරිත් කියූ සැටනමක් මැදට හරක් ඇටයක් දමා ඒ භික්ෂූන්ගේ ඔළු එකට ගටා මරා ලේ බී බවක් පැවසෙන හෙයින් බින්තැන්නේ පිරිත් කීමට භික්ෂූහු මැළි වූහ. මේ සොළී කුමාර, එළාරගේ පුත‍්‍ර කුමාරයා වසු පැටියා මැරීමේ වරදින් පිය රජු විසින් මරන ලදු ව යකකු ව උපන් බව සැලකෙතත් ඔහු පිළිබඳ ව විස්තරය අනුව පෙනෙන්නේ ඔහු ද මුලින් සඳහන් පනම් දෙවි ම බව ය. පනම් දෙවියා ද භික්ෂූන් සැටනමක් මැරූ බව කියැවිණි.
අදත් බින්තැන්නේ සහ තමන්කඩුවේ පිරිත් කීමට භික්ෂූන් මැළි වන්නේ මොහුට ඇති බිය නිසා ය. එබඳු තැන ඔවුන් අනුශාසනා අස්නෙහි කෙසේ සඳහන් කළ හැකි ද? මෙහි දී අනුශාසනා අස්න රචනය කළ තැනැත්තා කළ බලවත් වැරුද්දක් නම් දකුණු ඉන්දියාවේ රටවලින් පැමිණි අමනුෂ්‍යයන් බෞද්ධ දෙවියන් වශයෙන් සැලකීම යි.
ආටානාටිය
අනුශාසනා අස්නෙන් පසු ප‍්‍රකාශ වන්නේ ආටානාටිය සූත‍්‍ර දේශනාව ය. භික්ෂු, භික්ෂුණී, උපාසක, උපාසිකා යන සිවුවනක් පිරිසට අමනුෂ්‍යයන් ගෙන් වන උපද්‍රව වළක්වාගැනීම සඳහා සතරවරම් දෙවියන් වෙනුවෙන් වෛශ‍්‍රවණයා බුදුරදුන් හට පැවසූයේ යැයි කියන මේ සූත‍්‍රය ඇසීමට මිනිසුන් ප‍්‍රිය කරන්නේ මෙහි යකුන් එළවීමේ බලයක් ඇත යන විශ්වාසය නිසා ය. එකල භික්ෂූන් ද මෙය දේශනා කෙළේ මහත් බියකින් සහ ගෞරවයකිනි. සමහර යකුන් මේ දේශනාව පැවැත්වීමට කලින් දේවාලයපත‍්‍ර පෙරහැර විහාරස්ථානයට ළඟා වන විට බණමඩුව ගිනි ලා විනාශ කළ බවක් ප‍්‍රසිද්ධ හෙයින් තවමත් ශ‍්‍රී ලංකාවේ ඇතැම් පළාත්වල දේවාලයපත‍්‍ර පෙරහර ආපසු විහාරයට එන විට දෙවියන්ගේ නාමගෝත‍්‍ර ඇතුළත් මහාසමය සූත‍්‍රය දෙසනු ලැබේ.
පිරිත් පින්කම්වලට ඇතැම් දෙවියන් සහ යකුන් අමනාප වන බව ප‍්‍රසිද්ධ කොට ඇත්තේ කපුවන් සහ යක්දෙස්සන් යැයි පැහැදිලි ව ම පෙනේ. පිරිත් පින්කම් සඳහා දහස් ගණන් සෙනඟ ඇදෙන කල කපුවනටත් යකැදුරන් හටත් අවාසි ගෙන දේ. එසේ ම රතන සූත‍්‍රය ආදි සූත‍්‍ර ජීවම් කොට ආරක්ෂාව සලසාගැනීමෙන් තමන්ගේ ජීවන ක‍්‍රමයට පහර වැදෙතැයි සැලකූ දේවභක්තිකයන් එයට ද විරුද්ධ ව ප‍්‍රලාප දෙඩවූ බව පහත සඳහන් කවියෙන් හෙළි වේ:
‘‘සැටක් කප්පවා සීරි බුදින් නේ
සඟ සැට නමකුත් එකතැන් වෙන් නේ
එතැන පටන් ලක්සය පුරවන් නේ
ගොන් ගාතේ ඒ මැදට දමන් නේ”
පනම් දෙවියා විසින් කරන ලදැයි කියනු ලබන මේ ක‍්‍රියාව නිසා අදත් භික්ෂූහු රතන සූත‍්‍රය ලක්ෂයක් වර ජප කිරීමට අකැමැති වෙති. එය සම්පූර්ණ කිරීමට නො හැකි ය යනු ඔවුන්ගේ අදහස යි. ලංකාවේ අදත් පැවැත්වෙන මේ පිරිත් පින්කම් ක‍්‍රමය මුළුමනින් ම වාගේ හින්දු හා මහායාන ක‍්‍රමවලින් පිරී තිබේ.

ඇසුර – සරණංකර සංඝරාජ සමය

- See more at:
http://mahamegha.lk/

mercoledì 26 dicembre 2012

සෝම හිමියන්ගේ සුවිශේෂී ගමන් මග


තුන් හෙළයට තිරසර සාමයක් ගෙන දීම උදෙසා උත්තුංග මෙහෙවරක නියැලී සිටි පරමපූජනීය මඩිහේ පඤ්ඤාසීහ මහානායක ස්වාමිපාදයන් වහන්සේට හා පරමපූජනීය අම්පිටියේ ශ‍්‍රී රාහුල මාහිමියන් වහන්සේට අසිරිමත් සසුන් දරුවෙකු ලැබිණ. නව යොවුන් වියෙහිදී කසාවතට ඇලූම් කොට සසුන්ගත වූ එම සිසු දරුවාණෝ කවරහුද? ඒ අතිපූජ්‍ය ගංගොඩවිල සෝම හිමිපාණෝ යැ.

සෝම හිමියන්ගේ නිර්භීතභාවයත්, තියුණු වූ වාග් සංධ්වනියත් විටෙක ශ‍්‍රීමත් අනගාරික ධර්මපාලයන් සිහි කරවයි. උන්වහන්සේගේ සුනිශිත බුද්ධිප‍්‍රභාවයෙන් හෙබි තාර්කික දේශනා විලාශය විටෙක මිගෙට්ටුවත්තේ ශ‍්‍රී ගුණානන්ද වාදීභසිංහයන් සිහි කරවයි. සාරගර්භ වූ උතුම් ධර්මෝපදේශයන් උන්වහන්සේගේ මුවින් ගිලිහෙන විට අපට සිහිපත් වන්නේ ලෝක ධර්මදූතයෙකු වැ සිටි අතිපූජ්‍ය නාරද මාහිමියන් වහන්සේ යැ. උන්වහන්සේගේ නොකැළැල් චරිත පාරිශුද්ධිය සිය ගුරුදෙවිඳුන්ගේ පියවර සටහන සිහිපත් කරවයි.

ලාංකීය ජනතාවට සෝම හිමියන්ව මුණගැසුණේ එකල අතිශයින්ම ජනප‍්‍රිය වැ තිබූ මාධ්‍ය වැඩසටහනක් වන ‘නැණ පහන’ තුළිනි. එහිදී සෝම හිමියන් දක්වන ලද අද්විතීය, අසාමාන්‍ය කුසලතාව හේතුවෙන් එම වැඩසටහන ජනතා ආකර්ශනය විසින් ඉහලින්ම දිනා ගන්නා ලදී. උන්වහන්සේගේ අතිශය මධුර වූ ස්වරයකින් හෙබි දේශනා විලාශයට ජනතාව වශීකෘත වැ සිටියහ. උන්වහන්සේ දහම් දෙසුයේ සාමාන්‍ය සරල ව්‍යවහාර භාෂාවෙනි. එනමුදු එහි ඇති විශේෂත්වය නම් එම දෙසුම් වහා වැටහේ. සැනෙකින් අරුත පසක් කරවයි. තර්කානුකූලව කරුණු ඉස්මතු වෙයි. නිර්භීත බව ප‍්‍රකට වෙයි.

දකුණු ඉන්දියානු සාම්ප‍්‍රදායික දේව ඇදහිලි කරා සිංහල බෞද්ධයන් අන්ධානුකරණයෙන් නැඹුරු වී සිටීම ගැන සෝම හිමියෝ කිසියම් දැඩි නොරිස්සුම් ගතියකින් සිටියහ. ඇතැම් විට උන්වහන්සේගේ දෙසුම්වලින් එම ඇදහිලි කරා යන්නන් හට තියුණු වාග් ප‍්‍රහාර නිකුත් වෙයි. “කාලකණ්ණි බෞද්ධයා යදිනවා, ඉල්ලනවා. කාලකණ්ණි බෞද්ධයන් ධර්මයට කැමති නෑ. සදාචාරයට කැමති නෑ. දුරාචාරය රජ කරනවා. එනිසා ඔය ඇත්තො ධර්මයට කැමති වෙන්න. එතකොට දියුණු වේවි. ධර්මයට පිටුපෑම නිසයි මේ මිත්‍යා ඇදහිලි පසුපස යන්නේ.”

මෙවැනි වදන් එකල ජනතාවට එතරම් හුරු නොවීය. කලක් තිස්සේ සැදැහැවත් පින්වතුනි යැයි ඇමතූ ජනතාවට කාලකණ්ණි යැයි පවසා සිටීම නිසා ඇතැම්හු සෝම හිමියන් කෙරෙහි බලවත් අප‍්‍රසාදයක් පළ කළහ. සැබැවින්ම උන්වහන්සේට ඇවැසි වූයේ තෙරුවන් සරණ ගොස් නිති පන්සිල්, පොහොය අටසිල් රැක බෞද්ධ දෙවිවරුන්ට පින් දෙන සමාජයක් බිහි කිරීමටය. එහෙත් උන්වහන්සේ කරුණු පැවසූ ආකාරයෙන් බොහෝ දෙනෙක් මෙය වරදවා වටහා ගත්හ. ඔවුන් නිතර චෝදනා කරන ලද්දේ ‘සෝම හාමුදුරුවෝ දෙවියන්ට බනිනවා’ කියාය. සමහරුන් සෝම හාමුදුරුවන්ට පුවත්පත් මාර්ගයෙන් අභියෝග කළත් උන්වහන්සේ පාදූවිල්ලක් තරම්වත් ඒවා ගණන් ගත් බවක් නොපෙනිණ.

සෝම හිමියන් ඇතැම් දෙවිවරුන් අරභයා උපහාස මුසු වදන් පැවසීම මා අනුමත නොකළත්, එකල ජනතාව නම් සිනාසෙමින් අසා සිටියහ. ඇතැම් පන්සල්වලින් දේවාල මැකී ගියේය. දේවාල ඇති පන්සල් උන්වහන්සේට එරෙහිව නැගී සිටියහ. එය එක්තරා අපූරු විප්ලවයක් බඳුය.

බෞද්ධ ජනතාව අන්ධානුකරණයෙන් යුතුව අදහන්නන් වාලේ අදහන පිරිසක් නොවිය යුතු බව උන්වහන්සේ එකහෙළා අවධාරණය කළහ. එකල බෙහෙවින්ම ජනප‍්‍රිය වැ තිබූ පිරිත් පැන් බලයෙන් ලෙඩ සුව කිරීමේ වැඩසටහනකට උන්වහන්සේ විසින් දැඩි ප‍්‍රහාර එල්ල කරන ලදී. වරක් එවැනි පූජාවකදී පැමිණ සිටි පිරිසට ගෙනැවිත් තිබූ පිරිත් පැන් බවුසර් මදිවිය. එවිට අසල ඇති වැවක ජලය පිරිත් පැන් බවට පත් කෙරිණ. ‘හරි වැඬේනේ… එතකොට වැවේ සිටිය මාලූත් පිරිත් වුණා’දැයි අසමින් මුන්වහන්සේ එයට උසුළු විසිළු කළහ. පිරිත් පැන් වලින් ජනතාවට සිදුවන සහනය සළකා ඒ කෙරෙහි මධ්‍යස්ථ වන ලෙස මා පෞද්ගලිකව උන්වහන්සේගෙන් ඉතා යටහත්ව ඉල්ලා සිටි නමුත් එයට කිසි බුරුලක් දැක්වූයේ නැත. සෝම හිමියන්ගේ ඇතැම් තීරණ  ඕනෑවටත් වඩා දැඩියැයි සිතෙන අවස්ථාවන් නොතිබුණා නොවේ. එනමුත් උන්වහන්සේගේ අභීත ස්වරය ඉදිරියේ එයට එරෙහිව ඍජු ප‍්‍රකාශ කිරීමට සියල්ලන්ම බිය වී සිටි බව නම් එකල පැහැදිලිව පෙනුණු දෙයකි.

සෝම හිමියන්ගේ ඒකායන අදහස වූයේ බෞද්ධ ජනතාව ධර්මයෙන් මෙන්ම සදාචාරයෙන්ද, ආර්ථිකයෙන්ද, සාමාජීය වශයෙන් ද සමෘද්ධිමත් කිරීමයි. එ් සඳහා උන්වහන්සේට සුදුසුකම් තිබුණි. සූත‍්‍ර පිටකය මැනැවින් හදාරා තිබූ උන්වහන්සේ ‘පඤ්ච ඉට්ඨධම්ම’ සූත‍්‍රය වැනි අප‍්‍රකට සූත‍්‍ර දේශනා ඉස්මතු කරමින් දෙවියන් ඉදිරියේ යාදිනි කිරීම නොව සැප ලැබෙන ප‍්‍රතිපදාවක ගමන් කිරීම කළ යුතු යැයි එකහෙලා පවසා සිටියහ. උන්වහන්සේගේ මුල් කාලීන දෙසුම් ඉතා සුමධුරය. සාරවත් දහම් කරුණු වලින් පිරී ඉතිරි ගොස් තිබුණි. සකල හෙල බොදුනුවන් උන්වහන්සේ වටා රොද බැඳ ගත්තේ ධර්ම දේශනාවෙහිලා දක්වන ලද විස්මිත දේශනා කෞශල්‍යය නිසාවෙනි.

සෝම හිමියෝ හෙලබිමටත්, හෙලදැයටත්, බුදුබණටත් පෙම් බැඳ සිටියහ. එයින් තොර ලෝකයක් උන්වහන්සේට නොතිබුණි. හෙලයා ක‍්‍රමක‍්‍රමයෙන් පිරිහී යන අයුරුත්, අන්‍යාගමික ආක‍්‍රමණයන් කරා යන අයුරුත් දුටු උන්වහන්සේ කම්පිතව ගියහ. වරක් දීඝවාපී චෛත්‍යස්ථානය අන්‍යාගමික, අන්‍යජාතික අක‍්‍රමණයකට හසු වී එය බෞද්ධයාට අහිමි වී යනු දුටු උන්වහන්සේ අභීතව නැගී සිටියහ. විශේෂයෙන් සිංහල ජනතාවගේ වර්ධන වේගය සීග‍්‍රයෙන් අඩුවීම ගැනත්, මව්වරුන් සීසර් සැත්කම් මගින් දරු උපත් ලබාගැනීම ගැනත්, සිංහල ජාතිය වඳවීම ගැනත් උන්වහන්සේ කම්පා වී සිටියහ. මේ වෙනුවෙන් දිගින් දිගටම දැඩි ස්වරයෙන් යුතුව කතා කරන්නට යෑම හේතුවෙන් මුල් කාලීන දෙසුම්වල තිබූ සෞන්දර්යය ටිකෙන් ටික මැකී ගොස් කිසියම් ප‍්‍රතිසංස්කරණවාදියෙකුගේ තීව‍්‍ර ගති ලක්ෂණ ඉස්මතුවන්නට විය.

එකල ලක්දිව තිබූ දේශපාලන පක්ෂ කෙරෙහි දැඩි අවිස්වාසයකින් සිටි උන්වහන්සේ අලූත් දේශපාලන නායකත්වයක් උදෙසා සිය ගණන් දෙසුම් පවත්වමින් ලිපි ලියන්නට පටන් ගත්හ. උන්වහන්සේගේ ගමන වෙනස් වූයේ මේ තුළින් ය. උන්වහන්සේව අභියෝගයක් යැයි සැලකූ ඇතැම් දේශපාලනඥයන් විසින් ‘සෝම හිමියන්ගේ සෙක්සි බණ’ කියමින් අපහාස කරන ලදී. කෙමෙන් කෙමෙන් උන්වහන්සේගේ දෙසුම්වලට මාධ්‍ය වාරණයක් උදා විය. ඉන්පසු උන්වහන්සේ විසින් කරන ලද්දේ විහාරස්ථාන ආශ‍්‍රයෙන් ස්වකීය මතය ප‍්‍රචාරය කිරීමයි. උන්වහන්සේ පැතූ ලෝකය ගොඩනැගීම උදෙසා අසාමාන්‍ය වීරියකින් කැපවී සිටියහ. එ් සියල්ලට මුහුණ දීම පිණිස ශක්තිමත් සංවිධානයක් ගොඩනගන්නට වෙහෙසුණහ. එය වනාහී ‘ජනවිජය පදනම’යි.

ජනවිජය පදනම ඔස්සේ උන්වහන්සේ ඉදිරිපත් කළ වැඩපිළිවෙල ටිබෙටයේ දලයිලාමාගේ දේශපාලන කර්තව්‍යය සිහිපත් කරවයි. ඍජු දේශපාලන මැදිහත් වීමක් උදෙසා ලාංකීය භික්ෂු පරපුර මෙහෙයවන්නට උන්වහන්සේව පොළඹවන ලද්දේ එකල පැවැති සාමාජික දේශපාලනික හා ආගමික වටපිටාව විසිනි. ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයේදී ජනාධිපති අපේක්ෂකයෙකු වශයෙන් උන්වහන්සේ ඉදිරිපත් වන බව ප‍්‍රකාශ කිරීමත් සමඟ සියලූ දේශපාලන පක්ෂ කැළඹී ගියේය. උන්වහන්සේ වටා ඒකාරාශී වූ ජනතාවගේ ප‍්‍රසාදය බිඳහෙලන්නට නා නා කුමන්ත‍්‍රණ දියත් කළහ. කොටින්ම ලාංකීය සමාජය තුළ කැපී පෙනෙන උන්වහන්සේගේ භූමිකාව සියල්ලන්ට කිසියම් අද්භූත චමත්කාරයක් ඇතිකරන ලදී.

අන්‍යාගමික සහ අන්‍යජාතිකයන් ගෙන් උන්වහන්සේගේ ජීවිතයට දැඩි බලපෑම් එල්ලවන්නට විය. මින් සත් වසරකට උඩදී රුසියානු දේශයේදී ආචාර්ය උපාධියක් ප‍්‍රදානය කිරීම පිණිස යැයි කියමින් අපගේ සෝම හිමියන්ව යම්කිසි පිරිසක් විසින් කැඳවාගෙන යන ලදී. එහිදී අනපේක්ෂිත පරිදි රෝගාතුර වූ උන්වහන්සේ ඉතා අද්භූත අයුරින් අපවත් වී වදාළහ. එහෙත් අතිපූජ්‍ය ගංගොඩවිල සෝම හිමියන් විසින් ඇති කළ සාමාජික, ශාසනික, දේශපාලනික පෙරළිය තවමත් ලාංකීය සමාජය තුළ නින්නාද වනු පෙනේ. සැබැවින්ම සෝම හිමියන් අපූරු භික්ෂුවකි. උන්වහන්සේ ගත් අවංක වෑයම උන්වහන්සේට චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධය පිණිස හේතු වේවා!

පූජ්‍ය කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද ස්වාමීන් වහන්සේ

කුසලය සහ ධර්මිෂ්ඨ සමාජය

දෙව් මිනිසුන්ගේ සැපය උදෙසා අර්ථවත් ධර්මානුකූල ජීවිත රටාව පිළිබඳ විස්තර, සියළු කෙලෙසුන් ගෙන් නිවී සැනසුන මුණිවරයන් වහන්සේලා විසින් දෙව් මිනිසුන්ගේ ම හිත සුව පිණිස දේශනා කරන ලදි.එසේ මුල.මැද,අග සම්පූර්ණ වූත් අකාලික වූත් ධර්මරත්නයකින් , සීල,සමාධි ,ප්‍රඥාවෙන් ඵල නෙලා ගත් නුවණැතියන්, ලෙඩ වීමත්,වයසට යෑමත්, මරණයත් ජගත් සේම තවත් බොහෝ  අවබෝධ නොකරගත් විශාල පිරිසක් ද මේ ඝෝර සසරෙහි සැමදාමත් සැරිසරමින් සිටීම බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් අප හට මැනවින් පෙන්වා දී තිබේ.
වර්ථමානය තුල බොහෝ කාලයක සිට විවිධ රටවල් පාලනය කරන ඇත්තන්ගේ,නිළධාරීන්ගේ අදූරදර්ශී තීරණ නිසා සිදුවන අපරාධ, සොරකම්,පවුල් ජීවිත තුල දකින්නට ලැබෙන අසමගිය,අප කන බොන වස විස හා එම වස විස විකුණන ආයතන හිමියන්ගේ විෂම ලෝභය  යන අකුසල් වලින් සිදු විය හැකි සමාජ පරිහාණිය ගැන ශ්‍රී සද්ධර්මයෙහි සඳහන්ව ඇත.සත්වයින්ගේ සංසාර ගමන දීර්ඝ වන තරමට සමෘද්ධිමත් යුග මෙන්ම අග-හිඟකම් වලින් පිරි දුර්භීක්ෂ ත්‍රාසය උපදවන කාල වකවානු ද හමුවන එක ලෝකයේ කිසිවෙකුට නතර කළ නොහැකිය.ඒත් මැරෙමින්, ඉපදෙමින් යුක්තිය,සාධරණය,සැපය සොයමින් අවිද්‍යා මාර්ගය මුල් කරගෙන යන මේ සත්වයින්ගේ නුවණ මතු කර දෙන්නට හැකි යුගයක් ද එන්නේය.
දෙව් මිනිස් සත්වයන්ගේ කුසල කර්මයන් බලවත් වන කාලයක ඒ අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේ තම අන්තිම ශරීරය දරණ යුගය පහල වන්නේය.බුදුරජාණන් වහන්සේලා පහල වන්නේ බොහෝ කලකට පසුවය.එවන් යුග වල දෙව් මිනිස් ප්‍රජාවට මෙන්ම සමහර තවත් සත්වයින් හට සැප ගෙන දෙන පුණ්‍ය වකවානුවක් ලෙස හැදින්විය හැක.තවමත් අපට ඒ අපගේ භාග්‍යවත්, අරහත් ගෞතම නම් වූ සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ පිරිසිදු ශ්‍රී සද්ධර්මය ඇසෙන යුගයක් ව පැවතීම මහත් වූ වාසනාවකි.සම්මාදිට්ඨියෙන් යුතු දෙව්-බඹුන් තවමත් අප අතර සිටිනවා.ප්‍රමාදය මාරයාගේ උගුලක්ය.ප්‍රමාද වූ සත්වයින්ට හිමි වන්නේ ඝෝර සංසාරයයි.සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේලා වදාළ ධර්මයමයි ශ්‍රේෂ්ඨ වන්නේ .මෙය මුණිවරුන්ගේ දහමේ ලක්ෂණයකි.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළ ලෙස මේ ලෝකය පවතින්නේ හේතුඵල දහමකිනි.ලෝකය තුල අධ්‍යාත්මිකවත්, බාහිරවත් පවතින මේ ගැටළුව දැකිය හැකි වන්නේ ස්වකීය විශේෂ නුවණකින් සත්‍ය අවබෝධ කළ මේ තුන් ලොවටම අග්‍ර වූ තථාගත අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන්වහන්සේට පමණි.අප සරණ ගිය ගෞතම නම් වූ සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් කුසල් වැඩීම තුලින් ධර්මිෂ්ඨ සාමාජයක් බිහිවීමට උපකාර වන කාරණා ශ්‍රී සම්බුද්ධ දේශනා තුලින් බොහෝ අවස්ථාවල වදාළා තිබෙනවා.එයින් එක් අවස්ථාවක් වන්නේ මනුෂ්‍යයාගේ යම් කාල වකවානුවක අතීතයත්,වර්ථමානයත්,අනාගතයත් උන්වහන්සේගේ බුදු ඇසින් දැක දෙව් මිනිසුන්ගේ යහපත උදෙසා දේශනා කිරීමයි.

අද අප සමජය තුල ඇති වී තිබෙන, විසදා ගත නොහැකි බොහෝ කරදර වලට හේතු බුදුපියාණන් වහන්සේගේ මෙම උතුම් ධර්ම කරුණු වලින් වටහා ගැනීමට පින්වත් ඔබ සැමට හැකි වී, බොහෝ පින් රැස කර ගැනීමට හේතු වේවා!

එදවස භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩ සිටියේ මගධරට මාතුලා නම් ගමෙහිය.එක් දිනෙක අප බුදුරජාණන් වහන්සේ භික්ෂූ සංඝයා උදෙසා මෙසේ වදාළ සේක.පින්වත් මහණෙනි, වෙනත් සරණක් නොමැතිව තමාව ආරක්ෂා කරමින්,තමන්ව ම පිහිට කරගෙන,ශ්‍රී සද්ධර්මය තුල සිට, ශ්‍රී සද්ධර්මය ම පිහිට කරගෙන වාසය කරන්නේ කෙසේද?

"පින්වත් මහණෙනි, එය වනාහි අපගේ කයෙහි ස්වභාවය අනුව බලමින් කායානුපස්සනාවෙන් ද,විදීමේ ස්වභාවය අනුව බලමින්,වේදනනුපස්සනාවෙන් ද සිතේ ස්වභාවය අනුව බලමින් චිත්තානුපස්සනාවෙන්ද, ධම්මනුපස්සනාවෙන් ද , කෙලෙස් තවන වීරියකින් යුතු නුවණකින් ලෝකයේ කෙරෙහි ඇති ඇල්මත්, මානසික දුක් සහිත පීඩනයත් දුරලමින් වාසය කිරීමයි." එයින් හැඟෙන්නේ කෙලවරක් නොමැති සංසාර ගමනක සිට එන මේ සත්වයින් එයින් මිදීමට නම් සීලයෙන් යුතුව ධර්මය තුල පිහිටීමෙන් රැකවරණය සලසා ගත යුතු බවයි. එය වනාහි ධර්මය තුල සිහිය පිහිටුවා ගැනීමේ සතරසතිපට්ඨානයයි.


මෙලෙස බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් ඈත අතීතයේදී ධර්මයම රැකවරණය කර ගනිමින්, ධර්මයෙහි රැකවරණය ලබමින් සිටි යුගයත්, පසු කාලයේදී සීලාදී ගුණ ධර්මයන් පිරිහීමෙන් සිදුවුන විනාශයත් පහැදිලි කළ සේක.


ධාර්මික වූ චක්‍රවර්තී රජතුමා පහළවීම


මෙයින් බොහෝ කලකට පෙර මනුෂ්‍ය ආයුෂ 80,000 ක් වන කාලයේ දළ්හනේමි යනුවෙන් සක්විති රජ කෙනෙක් පහළව සිටියහ.මේ මහපොළව පුරා ඇති සියළු මහද්වීප වල සතර මහා සාගර ආවරණයෙන් පහළ වන ධර්මරාජ්‍යයක් තුල කිසිවෙකුට පරාජය කළ නොහැකි ධාර්මික රාජ්‍යයක් ද සමග එතුමා හට පිනෙන් පහළවන මාණික්‍ය හතක්  ද වූහ.මෙසේ චක්‍ර රත්නයෙන් ද,අශ්ව රත්නයෙන් ද, හස්ති රත්නයෙන් ද, මාණික්‍ය රත්නයෙන් ද, ස්ත්‍රී රත්නයෙන් ද,ගෘහපති රත්නයෙන් ද, පුත්‍ර රත්නයෙන් ද යන සප්ත රත්න වලින් කිසිවෙකුට ආක්‍රමණය කළ නොහැකි, දඬුවම් කිරීමකින් තොරව මුළු මහත් පෘතුවි තලයටම අධිපති වී බොහෝ කාලයක් පාලනය කිරීමට දළ්හනේමි සක්විති රජතුමාට පිනැති බලයක් තිබිණි.

මෙසේ පහළ වන චක්‍ර රත්නයට සක්විති රජතුමා විසින් පැන් වඩන කල්හි එම දිව්‍යමය චක්‍ර රත්නය සිව් රඟ සේනා සමග ඉබේ කරකැවෙමින් ලෝකයේ සියළු පාලන රාජ්‍යයන් වෙත යන බවත්,එසේ ගමන් ගන්නා රාජ්‍ය වල රජවරු කිසිම ලේ වැගිරීමකින් හෝ යුද්ධයකින් තොරව තම පාලන ප්‍රදේශ දළ්හනේමි සක්විති රජතුමාට පවරන බවත් ,එතුමාගේ අණින් පාලනය වන ඒ සියළු රජ්‍යයන් වල ජනයා කිසිදු බිය සැකයකින් තොරව, පංචසීලයෙන් යුතුව බොහෝ කාලයක් සැප සහිතව ජීවත් වන බව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් වදාළ සේක.ඉක්බිතිව දළ්හනේමි සක්විති රජතෙම තම පාලනයෙන් අවුරුදු දහසකට පසු එක්තරා පුරුෂයෙක් කැඳවා මෙසේ කීහ."පින්වත් පුරුෂය මේ චක්‍ර රත්නය මේ තිබෙන්නා වූ ස්ථානයෙන් මදක් හෝ වෙනස්ව ඇත්නම් මා හට දන්වන්න". ඉන්පසු බොහෝ අවුරුදු දහස් ගණනක් දැහැමින් රාජ්‍ය පාලනය කළ පසු ඉහත කී මාණික්‍ය රත්නය තිබෙන්නා වූ ස්ථානයෙන් වෙනස්ව ඇති බව දුටු රාජ පුරුෂයින් ඒ බව රජතුමා හට දන්වනු ලැබූහ.දළ්හනේමි සක්විති රජතුමා එයින් පසු දහසක් වූ තම පුත්‍ර රත්නයට කතා කොට එහි සිටින වැඩිමහල් පුත්‍රයා අමතා මෙසේ කීවේය.පුත නුඹ මේ රාජ්‍යයේ පාලනය භාර ගත යුතුව ඇත.එලෙස රාජ්‍ය පාලනය මැනවින් පවරමින් දළ්හනේමි රජතෙම කෙස් රැවුල් බා ගිහි ගෙයින් නික්ම භාවනා කිරීම සඳහා ගියහ.එසේ සත් දවසකින් දිව්‍ය චක්‍ර රත්නය අතුරුදහන් වුණි.පියාණන්ගෙන් දායදය නොපෙනී ගිය හේතුවෙන් කලබලයට පත් පුත්‍ර රජතෙම තම පියාණන් වන සෘෂිවරයාණන් හමුවී මේ කරුණ සැල කර සිටියේය.කරුණු වටහා ගත් සෘෂිවරයාණන් වහන්සේ විසින් තම පුතුට මෙසේ කීහ."පුත්‍රය මේ චක්‍ර රත්නය නොපෙනී යෑම ගැන ඔබ කලබල විය යුතු නැත.එය ඔබගේ වරදක් ද නොවේ.මෙය පියාගෙන් ලද දායදයක් ද නොවේ.මෙසේ නොපෙනී ගිය චක්‍ර රත්නයත් සක්විති රජකමත් නැවත ලබා ගැනීමට නම් ඔබ විසින් සක්විතිවත් පිරිය යුතුය.මෙසේ පුත්‍ර රජතෙම සක්විතිවත් විමසන්නේය.

සෘෂිවරයාණන් වහන්ස මෙම නිවැරදි සක්විතිවත් නම් කවරේද?


1 පුතා නුඹ ධර්මයෙහිම පිහිටා කටයුතු කළ යුතුව ඇත.එසේම ධර්මයට අනුග්‍රහය දක්වමින්,ගරු කරමින්, ධර්මයටම ඇලී වාසය කරමින්,ධර්මයට ප්‍රිය මනාපව,ධර්මය පුදමින්,වඳිමින් ධර්ම බලයකින්,ධර්මය මුල් කරගෙනම තමන්ගේ බිරිඳට, දරුවන්ට සීලය ගැන පහදා දී ඒ අනුව ඔවුන්ව පුරුදු කර ඒ තුල ඔවුන්ව පිහිටුවා,ධර්මයෙහි රැකවරණය ඔවුන්ට සැලසිය යුතුයි.

2 රාජපුරුෂයන් ද,රජ පරපුර ද,ගෘහපති පවුල් ද,පංච සීලයෙහි පිහිටුවා ධර්මය තුලින් ආරක්ෂාව ඔවුන්ට ද සැලසිය යුතුය.
 

3 සියළුම ගම්දනව් වල,ජනපද වල සියළු වැසින්යන්ට සහ සියළුම සත්වයින්ට මෛත්‍රියෙන්, හිංසාවෙන් තොරව කටයුතු කළව.
 

4 තම රට තුල අධර්මය බලවත් වන්නට ඉඩනොදිය යුතුය.
 

5 තම රටෙහි සියළුම දුප්පතුන්ට ධනය සහ සැප සම්පත් දිය යුතුය.

6 පුතා තම රටෙහි රාගයෙන් තොරව, අනගාරිකව,බ්‍රහ්මචාරීව වාසය කරන පින්වත් සෘෂිවරයන් වහන්සේලා ඇත් ද, ඔබ ඔවුන් කරා නිතර ගොස් අකුසල් ගැන දැන ගෙන, ඒ අකුසල් වලින් මිදිය යුතුය.කුසල දහම් ගැන අසා, ඒ කුසල් ද වැඩිය යුතුය.


පින්වත් පුත්‍රය, සක්විති රජ කෙනෙකු පිරිය යුතු සක්විති වත් මෙසේය.


ඉන්පසු එම රජතුමා තම පියාණන්වහන්සේ විසින් පවසා සිටි සක්විති වත් ඒ අයුරින්ම සම්පූර්ණ කරන ලදි.මෙසේ සම්පූර්ණ කරන කල්හී නැවත දිව්‍ය චක්‍රරත්නය ඔහු ඉදිරියේ පහල විය.එසේ පෙර යම් සක්විති රජකෙනෙකුට පහල වූවා සේ මේ මහපොළව පුරා ඇති සියළු මහද්වීප වල සතර මහා සාගර ආවරණයෙන් පහළ වන ධර්මරාජ්‍යයක් තුල කිසිවෙකුට පරාජය කළ නොහැකි ධාර්මික රාජ්‍යයක් ද සමග එතුමා හට පිනෙන් පහළවන මාණික්‍ය හතක්  ද වූහ.මෙසේ චක්‍ර රත්නයෙන් ද,අශ්ව රත්නයෙන් ද, හස්ති රත්නයෙන් ද, මාණික්‍ය රත්නයෙන් ද, ස්ත්‍රී රත්නයෙන් ද,ගෘහපති රත්නයෙන් ද, පුත්‍ර රත්නයෙන් ද යන සප්ත රත්න වලින් කිසිවෙකුට ආක්‍රමණය කළ නොහැකි දඬුවම් කිරීමකින් තොරව මුළු මහත් පෘතුවි තලයටම අධිපති වී බොහෝ කාලයක් පාලනය කිරීමට මෙම සක්විති රජතුමා හට ද ලැබිණ.

මේ අයුරින් සක්විති රජතෙම තමන්ගේ සිව් රඟ සේනාවන්ගෙන් සමන්විතව බොහෝ ප්‍රදේශ කරා යමින් සිටින විට, එම ප්‍රදේශ තුල චක්‍රරත්නය පිහිටයි ද, එලෙස තමන් ඇතුළු රාජ සේනාව එම ප්‍රදේශ තුල වාසය කරයි.එසේ වාසය කරන කල්හි එම ප්‍රදේශ වල අණ පතුරුවා සිටින සියළුම රජවරු මෙම සක්විති රජතුමා වෙත පැමිණ මෙසේ කියන්නේය.පින්වත් මහරජාණෙනි,ඔබගේ පැමිණීම යහපත් දෙයක් ය.අප සතුව පවතින මේ සියළුම රාජ්‍යයන් පිළිගෙන අපට අනුශාසනා කළ මැනව.එසේ ප්‍රකාශ කරන විට සක්විති රජතෙම ඔවුන් වෙත අනුශාසනා කරන්නෙහිය. ඔබ සියළු දෙනා ඇතුලු සියළුම රටවැසියන් අද පටන් පංචසීලය රැකිය යුතුය.එය මෙසේය. ප්‍රාණඝාතයෙන් වැලකීම,අනුන්ගේ දේවල් සොරකම් කිරීමෙන් වැළකීම,වැරදි කාම සේවනයෙන් වැලකීම,බොරු කීමෙන් වැළකීම සහ මත්පැන් බීමෙන් වැළකීම යන  සුචරිත කුසල කර්මයන් ය.මෙසේ සක්විති රජතුමා සියළු ප්‍රදේශ වලට ධර්මය පතුරුවමින් යන කල වෙනත් ප්‍රදේශ වල වාසය කරන විරුද්ධ රජ දරුවන්ට ද මෙම පණිවිඩය සැල වී, ඔවුන්ද තම ප්‍රදේශ පූජා කර සක්විත් රජතුමා සමග ගමන් කරන්නනාහුය. මේ සියළු කටයුතු සිදු වන්නේ කිසිදු ලේ වගිරීමකින් හෝ ආක්‍රමණයකින් තොරව ධර්මයේ අනුහස්භාවයෙනි.

මෙසේ සක්විති රජතුමාගේ පාලන කාලය තුල පංචසීලය අනුගමනය කරන හෙයින් රට තුල සොරකම්,ප්‍රානඝාතන ඇතුලු බොහෝ අකුසල් වලින් මිදුන,පරිසරයක් පවතින නිසා රට වැසියන් දියුණුවෙන් දියුණුවට පත්ව බියකින් තොරව සැපවත්ව වාසය කරන්නේය.සැප සම්පත් නිසි අයුරින් උස් පහත් භේදයකින් තොරව සැමට බෙදී යන්නේය.පස සරු වන්නේය. නිසි කලට වැසි ලැබෙන්නේය.අස්වැන්න සරු වන්නේය.කන බොන ආහාර පවා පෝෂනයෙන්, සුවඳින් අග්‍ර වන්නේය. ඉතින් එකල මැරයන් මැතිකල්හි, ප්‍රානඝාතකයින්, සොරුන්,වදකයින්,භේබද්දන්,සල්ලාලයන්,ස්ත්‍රී දූෂකයින්,ළමා අපචාර ද නැති හෙයින්,,වස විස වලින් තොරව වගා කරන හෙයින්,මනුස්සයින්ගේ ජීවිත කුසල් දහම් වලින් පිරී යන්නේය.කුසල් දහමින් පිරුනු යුගයක් නිසා සැප සම්පත් ද බහුල වන්නේය.එය දකින දෙවියන් ද බොහෝ සතුටු වන්නේය.


අපගේ භාග්‍යවත් අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ තම බුදු ඇසින් අතීතය දැක පින්වත් ස්වාමීන් වහන්සේලා වෙත මෙලෙස වදාළ සේක.
පින්වත් මහණෙනි, මේ විදිහට එම චක්‍ර රත්නය සක්විති රජතුමා විසින් දිනා යම්තාක් දුරට සමුද්‍රය කෙළවර කොට ඇති පොළොව පළමුවැනි සක්විති රජ තුමා ද, දෙවැනි හා තුන්වැනි රජතුමාගේ සිට සත්වෙනි රජතුමා දක්වාම තම වැඩිමහල් පුතණුවන්ගේ රාජ්‍යත්වය මැනවින් පිහිටුවාලමින් බොහෝ වර්ෂ දහස් ගණනක් ගිහිගෙයින් නික්ම තාපස භාවයෙන් මහණ වන්නේය.මෙසේ පරම්පරා හතකට පසුව, සත්වැනි රජතුමා දිව්‍ය චක්‍රරත්නය අතුරුදන් වුන කල්හි සුපුරුදු ලෙස ගිහිගෙය අත් හැර මහණ දම් පුරන තම පියාණන් වහන්සේගෙන් සක්විති වස් නිසි කලට නොවිමසා, තමන්ගේ මතය පරිදි රට පාලනය කරන්නේය.

කුසල ධර්මයන් පිරිහීමෙන් රාජ්‍ය අස්ථාවර වීම


එම සත්වනි රජතුමා විසින් තමන්ට රිසි පරිදි රටවැසියන්ට අනුශාසනා කරන විට රටේ පැවතුන දියුණුවද ක්‍රමක් ක්‍රමයෙන් පරිහානියට පත්වෙන්නට සිදු වුණි.එකල්හි සියළුම රටවැසියන් රැස්ව රජතුමා වෙත ගොස් පිරිසිදු සක්විතිවස් පිරීමට අනුශාසනා කරන ලදි.එය ඇසූ රජතෙම නැවත ධර්මය තුල පිහිටා සියළු රටවැසියන්ට ආරක්ෂාව හා රැකවරණය දුණි.එහෙත් නිතර නිතර බ්‍රහ්මචාරි ලෙස තපස් රකින සෘෂිවරයන් වහන්සේලා බැහැ දැකීම සිදු නොවුන හෙයින් කාලයකට පසු දුප්පත් මිනිසුන් වෙත නිසි ලෙස ධනය නොලැබුණි.

ධනය රටවැසියා වෙත නිසි ආකාරයට නොලැබීම හේතුවෙන් රටේ පවතින දිලිඳුකම ක්‍රමක් ක්‍රමයෙන් වැඩිවීමට පත් වුණි.ජනතාව අතර අග හිඟකම් වැඩීවීම නිසා ඇති හැකි උදවියගෙන් සොරකම් කිරීමට මෙම දිලින්ඳන් පුරුදු විය.අන් අයගේ වස්තුව සොර සිතින් පැහැර ගැනීම සිදුවීමත් සමග පළමුව සොරුන් බිහි වුණි.ඉක්බිතිව රාජ පුරුෂයන් වෙත මෙය දැන ගැනීමත් සමග එම සොරුන්ව රජතුමා ඉදිරියට පමුණුවනු ලැබූහ.රජතුමා විසින් කුමන හේතුවකට ද සොරකම් කළේ යැයි ඇසූ විට, මෙම සොරුන් පැවසුවේ ජීවත්වීමට මගක් නොමැති නිසා සොරකම් කළ බවයි. එවිට රජතුමා එම සොරුන්ට ධනය ලබා දුනි.තවත් සොරුන් අල්ලා ගත් විට ඒ සොරුන්ට ද තව තවත් ධනය ලබා දුනි.මේ බව රටවැසියන්ට ආරංචි වීමත් සමග ඔවුන්ද ධනය ලබා ගැනීමේ අදහසින් සොරකම් කිරීමට පටන් ගන්නා ලදි.මෙසේ සොරකම් වැඩිවුන කල්හී ධනය ලබා දීමෙන් සොරකම් මැඩපැවත්වීමට නොහැකි නිසා, රජතෙම රාජපුරුෂයන්ට අණකර සිටියේ එම සොරුන් අල්ලා මරා දමන ලෙසටය.

රජතුමා විසින් ධනය ලබාදීම අත්හල හෙයින් තව තවත් දිලිඳුකම වැඩිවිය.සොරකම් සහ දඬුවම් දීම් නිසා ආරක්ෂාවට අවි ආයුධද වැඩි විය.එලෙස අසූදහසක් ආයූ ඇති එම රටවැසියන්ගේ ඊලඟ දරු පරම්පරාව අවුරුදු හතලිස් දහසකට අඩු විය.ප්‍රානඝාතය වැඩි වීමත් සමග බොරුවද වැඩි විය.එලෙස ඊලඟ පරම්පරාවේ දරුවෝ අවුරුදු විසිදහසකින් ආයුෂ අඩු විය.මෙසේ බොරු කීම නිසා කේලාම් කීමද වැඩිවීමත් සමග ඊලඟ පරම්පරාවේ දරුවෝ ආයුෂ දස දහසකට අඩු වීමෙන් වර්ණයද පිරිහී ගියහ.එම පුත්‍රයන්ගේ ඊළඟ පරම්පරාවේ පුත්‍රයන් වැරදි කාම සේවනයේ යෙදීම හේතුවෙන් ආයුෂ අවුරුදු පන්දහකට අඩු වුණි.මනුෂ්‍ය ආයුෂ වේගයෙන් අඩු වෙමින් පවතින විට ඔවුන් තුල හටගත් අධික ආශාව,වෛරය,ක්‍රෝධය සහ පලි ගැනීම් නිසා අවුරුදු දාහක ආයු ඇත්තෝ වූහ.


එවිට අප භාග්‍යවත් අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ මේසේ වදාළහ.

මහණෙනි දහසක් ආයුෂ වලින් පිරිහීමට ලක් වූ මේ මනුෂ්‍යයින් තුල මිත්‍යාදෘෂ්ඨිය විශාල ලෙස වැඩුණි.මෙසේ පන්සීයක් ආයු ඇති කාලයේ අධර්ම රාගය ද,විෂම ලෝභය ද, මිත්‍යාධර්මයන් ද බහුල ලෙස පැතිර ගියහ.එසේ බොහෝ අකුසල ධර්මයන්ගෙන් සමාජය පිරිහුන විට මේ මනුෂ්‍යයින්ගේ ආයුෂ දෙසිය පනහ දක්වා අඩු විය.දෙසිය පනහක් ආයු ඇති ඔවුන් මවටද, පියාටද හිරිහැර කිරීමටද,සිල්වත් ස්වාමීන් වහන්සේලාට ගැරහීමට ද,වැඩිහිටියන්ට නොසැලකීම ද නිසා නැවත මෙම මනුෂ්‍ය ආයුෂ සියයක් තරම් අඩු ප්‍රමාණයකට පත් වුණි. මේ කාලය තුල සත්වයින්ගේ කුසල ධර්මයන් තව තවත් බොහෝ පිරිහීමට ලක්වීමෙන් කුසලය කුමක්ද? අකුසලය කුමක්ද? මව කවුද? පියා,නැගණිය,සොහොයුරා කවුද? යනුවෙන් වත් නිසි ලෙස හඳුනා ගැනීම්ට නොහැකි වීමෙන් ආයුෂ දහය දක්වා අඩු වන බවත්, එලෙස අඩුවී ඒ සත්වයින්ගේ ජීවිත දැඩි කෝපයකින්,මහත් වූ ව්‍යාපාදයකින්,ද්වේශයද වැඩිවීමෙන් අධික ලෙස වධක මානසිකත්වයකින් හමුවන් සියළු දෙනා ඝාතනය කිරීමේ දැඩි ආශාවකින් සත් දවසක් තුල ආයුධ වලින් සමූළ ඝාතයන් කරමින් මහත් විනාශයක් සිදු කරන බව භග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාරන ලදි.එකලට ගිතෙල්,වෙඩරු,තල තෙල් සහ ලුණු යන රසයන් නැතිවී යන්නේය.


දැන් අප රට තුල වර්ථමානයේ පවතින තත්වය ගන සලකා බලමු.මේ වන විට එදා අපිට සුවඳ දුන් පළතුරු වල, එලවළු වල, සහල් වල පෝෂනයද ,රසද සුවඳ ද බෙහෙවින් අඩුවී ඇත.බොහෝ යුරෝපා රටවල උදෑසන ආහාර සඳහා භාවිතයට ගන්නේ කෙඳි සහිත ආහාර වර්ගය.අප බුදුරජාණන් වහන්සේ මීට 2600 වසරකට පෙර මේ බව වදාළ සේක.බුදුරජාණන් වහන්සේ අතීත,වර්ථමාන සහ අනාගත කාල උන්වහන්සේගේ බුදු නෙතින් දැක අපට නොකියන්න අප අද සිටින්නේ කොහෙද කියාවත් සිතා ගැනීමට අපහසු වනු ඇත.ශ්‍රී ලංකාව තුල බොහෝම කතා බහකට ලක්වී තිබෙන වස විෂ වලින් පිරී ගිය අපගේ එළවළු,සහල් අටු කොටු ගැන සහ රෝගී වූ අපේ ජනතාවද, මේ විෂම ලෝභයෙන්,දැඩි ද්වේශයකින් හිතක් පපුවක් නොමැතිව ආසනික් විෂ සහිත පොහොර විකුණන ඇත්තන් ගැන නෙවෙයිද අප භග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් විස්තර කරන්නේ.


සමහර දූෂිත පාලකයන් මෙන්ම, එම පාලනය ඩැහැ ගැනීමට සිටින දූෂිත විරුද්ධවාදීන්ද,ළමා අපචාරයන් කරන,අවි ආයුධ වලින් සන්නද්ධ පාතාලය ගැන,පාසල්, වෙහෙර විහාරස්ථාන අසල තිබෙන අරක්කු තැබෑරුම් ගැන,අධර්මයෙන් පෙලෙන මිත්‍යාදෘෂ්ඨික ආක්‍රමණිකයන් ගැන,පාලන  තන්ත්‍රයේ සිට, නිළධාරීන් දක්වාද, ජනතාවගේ සිට පාසල් වල ඉගෙනුම ලබන දරුවන් දක්වාද ප්‍රචන්ඩත්වය ඇතුළු ගහ මරා ගැනීම් සිදු වන බව දැනටම පැහැදිලිවම පෙනෙන්නට තිබීම ඝෝර සසරෙහි දුක පිළිබඳව බුද්ධ දේශනා මනාවට විදහා දක්වයි.එසේ නම් දැන් සිදුවී තිබෙන්නේ කුමක්ද? ප්‍රානඝාතය,සොරකම,වැරදි කාම සේවනය,බොරු කීම සහ මත් පැන් ඇතුළු මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතය නොවේද?මේ අකුසල් සමග බද්ධ වෛරය, පලිගැනීම, ඊර්ශ්‍යාව,කෲරත්වයත් සමග අපගේ ආහාරත් අපටම විස වීමෙන් වර්ණයද බලයද,සැපය ද, ආයුෂද වැනසී ඇත.අප කළ යුත්තේ එකිනෙකාට විවෙචනය කරගැනීම නොව,තවමත් පිරිසිදු බුද්ධ දේශනා මනා ලෙස අපට කියා දෙන්නට ආර්යන් වහන්සේලා ජීවතුන් අතර සිටින හෙයින් නොපමාව ධර්මයේ හැසිරීමටත්,සිල් ගුණ දියුණු කර ගැනීමට යෝනිසෝ මනසිකාරය ඇති කිරීමට මහන්සි ගැනීමයි.බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ පරිදි එම භයානක කාලයෙන් මිදිය හැකි වන්නේ සුචරිතයේ හැසිරෙන පිරිසට පමණි.බුදු කෙනෙක් එය අනාගතයේ සිදුවන බව ප්‍රකාශිත හෙයින් එය සිදුවෙනවාමයි.එය වැළක්විය නොහැක. ලෝක ස්වභාවය කිසිවෙකුට වෙනස් කළ නොහැක.තථාගතයන් වහන්සේලාට පුළුවන් වන්නේ ඝෝර සසරින් මිදෙන මග නුවණැතියන්ට විස්තර කර මග පෙන්වීම පමණි.


අනාගතය

අපගේ අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් අනාගතයෙදී මෙසේ ආයුෂ දහයකට සීමා වන විට ඒ භයානක සතියක් තුල එකිනෙකාට මරා ගැනීමෙන් පසු ඉතිරිවෙන ඒ මිනිසුන්ට මෙසේ සිතට පහල වන සිතුවිලි වදාරණ සේක.


අප විසින් පංච සීලය රැකිය යුතුය.දඬු මුගුරු ඉවතලා ගංගා සහිත දූපත් වල,කදු මුදුන් වල හෝ වනයට පැන ගොස් සතියක් එම මහා ඝාතනයෙන් වැළකෙමු යැයි කියාය.එම සතිය ඇවෑමෙන් පසු බොහෝ වර්ෂ දසදහස් ගණනක් කුසල් දහම් වැඩීම හේතුවෙන් නැවත ඒ පින්වත් මනුෂ්‍යයන්ගේ පරමායුෂ අසූදහසක් දක්වා වැඩෙන්නේය. පංචසීලය ආරක්ෂා කරමින්,දෙමව්පියන්ට ,වැඩිහිටියන්ට සලකමින්,කේලම් කීම,පරුෂ වචන බැහැර කරමින්,තරහ දුරු කරමින්,පින්,පව්,කුසල් දහම් හඳුනාගෙන ලෞකික සම්මදිට්ඨියෙන් යුතුව,අධම රාගය,විෂම ලෝභය සහ මිත්‍යාදෘෂ්ඨිය අත්හරිමින් ආයුෂයෙන්, වර්ණයෙන් සහ බලයෙන් අනාගතයේ මනුෂ්‍යයන්ගේ පරම ආයුෂ 80 000ක් දක්වා වැඩිවීම මේ හේතු ඵල දහමේ ස්වභාවයේ සත්‍යතාවය මැනවින් අපගේ බුදු පියාණන්වහන්සේ විසින් වදාළ සේක.


එකලට ලෙඩ රෝග වලින් තොරව වයසට යෑමත්,කුසගින්නත්,අශාවත් පමණක් පවතිනු ඇත.මේ මහා භද්‍ර කල්පය තුලම සිදුවන මේ වෙනසත් සමග අප මහා සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේලා පස් නමක්ම පහල වන බව ඒ භාග්‍යවත් අරහත් ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ සේක.පිළිවලින් කකුසඳ සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ,කෝණාගමන සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ,කාශ්‍යප සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ සහ අපගේ ගෞතම සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ ත්,අනාගතයේ ආයුෂ අසූදහසක් යන කල්හී ඒ භාග්‍යවත් අරහත් මෛත්‍රී සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ පහල වන සේක.

මහා භද්‍රකල්පය තුල පහලවන අවසන් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ

අපගේ ගෞතම සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් මෙසේ වදාළ සේක.

පින්වත් මහණෙනි, එකලට දඹදිව, කේතුමතී නම් රාජධානියක් පහල වන්නේය.අතිමහත් සමෘද්ධිමත් යුගයක් වන එම රාජධානියේ වෙසෙන මිනිසුන්ගේ පිනටම සංඛ නම් චක්‍රවර්තී රජ කෙනෙක් පහල වන්නේය.ගම්,නියම්ගම්, රාජධානි එකිනෙකට සම්බන්ධව බට වනයක බට එකිනෙකට ලංව පිහිටියා සේ මිනිසුන් බොහෝ උපදින්නේය.කේතුමතී නම් මනරම් රාජධානිය මුල් කරගෙන අසූහාරදාහක් තරම් නගරයන් වල වහලින් වහලට කුකුළෙකුට වුවත් පහසුවෙන් ගමන් කළ හැකි ලෙස දියුණු යුගයක් වන්නේය.


මෙසේ නැවතත් මේ මහපොළව පුරා ඇති සියළු මහද්වීප වල සතර මහා සාගර ආවරණයෙන් පහළ වන ධර්මරාජ්‍යයක් තුල කිසිවෙකුට පරාජය කළ නොහැකි ධාර්මික රාජ්‍යයක් ද සමග එතුමා හට පිනෙන් පහළවන මාණික්‍ය හතක්  ද  වන්නේය.මෙසේ චක්‍ර රත්නයෙන් ද,අශ්ව රත්නයෙන් ද, හස්ති රත්නයෙන් ද, මාණික්‍ය රත්නයෙන් ද, ස්ත්‍රී රත්නයෙන් ද,ගෘහපති රත්නයෙන් ද, පුත්‍ර රත්නයෙන් ද යන සප්ත රත්න වලින් කිසිවෙකුට ආක්‍රමණය කළ නොහැකි දඬුවම් කිරීමකින් තොරව මුළු මහත් පෘතුවි තලයටම අධිපති වී පාලනය කරන්නේය.

මෙකලට දෙවියන්ට,බඹුන්ට,මරුන්ට,ශ්‍රමණක් බ්‍රහ්මයන්ට හෝ ලෝකයේ වෙන කිසිවෙකුට වෙනස් නොකළ හැකි ඒ උතුම් චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මය නැවත වතාවක් ඒ භාග්‍යවත් වූ, අරහත් වූ මෛත්‍රී සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ විසින් ලෝකයට සිංහනාද කරන්නේය.ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් උසස් ඤාණයෙන් යුතු දෙව් මිනිසුන් වෙනුවෙන් මුල,මැද,අග යහපත් වූද,අර්ථවත් වූද,මැනවින් සම්පූර්ණ වූ උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මය දේශනා කරන්නේය.

පින්වත් මහණෙනි, එකලට පහල වන සංඛ නම් වූ චක්‍රවර්තී රජතෙම තමන් සතු සියළුම රාජ සම්පත් දුගී මිනිසුන්ට දන් දී,ගිහි ගෙයින් නික්ම ඒ භාග්‍යවත් මෛත්‍රී නම් වූ සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේගේ ඒ උතුම් ශාසනය තුල කෙස් රැවුල් බා පැවිදි වන්නේය.එසේ ඒ උත්තමයන් චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මය අවබෝධ කරමින් අරහත් ඵලයට පැමිණ වාසය කරන්නේය.

පින්වත් මහණෙනි, වෙනත් සරණක් නොමැතිව තමාව ආරක්ෂා කරමින්,තමන්ව ම පිහිට කරගෙන,ශ්‍රී සද්ධර්මය තුල සිට, ශ්‍රී සද්ධර්මය ම පිහිට කරගෙන වාසය කරන්න.


"පින්වත් මහණෙනි, එය වනාහි අපගේ කයෙහි ස්වභාවය අනුව බලමින් කායානුපස්සනාවෙන් ද,විදීමේ ස්වභාවය අනුව බලමින්,වේදනනුපස්සනාවෙන් ද සිතේ ස්වභාවය අනුව බලමින් චිත්තානුපස්සනාවෙන්ද, ධම්මනුපස්සනාවෙන් ද , කෙලෙස් තවන වීරියකින් යුතු නුවණකින් ලෝකයේ කෙරෙහි ඇති ඇල්මත්, මානසික දුක් සහිත පීඩනයත් දුරලමින් වාසය කරන්න.
පිය උරුමයෙන් පැවත එන ඒ සතරසතිපට්ඨාන ධර්මයේ වාසය කිරීමෙන් ආයුෂයෙන් ද , වර්ණයෙන් ද,සැපයෙන් ද,සම්පත් වලින් ද, බලයෙන් ද වැඩෙන්නේය.

පින්වත් මහණෙනි, ආයුෂය බලවත් වන්නේ ඡන්ද,විර්ය,චිත්ත සහ විමංසා යන සතර සෘද්ධිපාද මැනවින් වැඩීමෙනි.

පින්වත් මහණෙනි,භික්ෂුවක් වර්ණයෙන් වැඩෙන්නේ කෙසේද? භික්ෂුවක් විසින් මනා කොට ප්‍රාතිමෝක්ෂ සංවර සීලයෙන් වේද,ගරු සරු ඇතිව වාසය කරන කල් හී සුළු වරදේ හෝ බිය දකී ද,ශික්ෂාපද වල මැනවින් හික්මෙයි ද,එලෙස භික්ෂුව වර්ණයෙන් වැඩෙන්නේය.

පින්වත් මහණෙනි, භික්ෂුවගේ සැපයට කාරණය වන්නේ ධ්‍යාන සමාප්තියට පැමිණ වාසය කිරීමයි.

පින්වත් මහණෙනි, සම්පතට කාරණය වන්නේ භික්ෂුව විසින් සතර බ්‍රහ්ම විහරරණය වන මෛත්‍රී,කරුණා,මුදිතා සහ උපේක්ඛා සාමධිය වැඩීම තුලිනි.


පින්වත් මහණෙනි භික්ෂුවගේ බලයට කාරනය වන්නේ මේ ශාසනය තුලම කෙලෙස් රහිතව, අවබෝධයෙන් ම අරහත් ඵලයට පැමිණ ප්‍රඥා,විමුක්ත ඤාණ දර්ශනයෙන් යුතුව වාසය කිරීමයි.

පින්වත් මහණෙනි මාර බලය තරම් මැඩලීමට අපහසු වෙන බලයක් මා නොදනිමි.එම මාර බලය මැඩ පැවත්විය හැකි වන්නේ මේ උතුම් වූ අරහත් බලයෙන් පමණක් බව ත්,කුසල ධර්මයන් ගෙන්මයි පින වැඩෙන්නේ යැයි අපගේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දේශනා කොට වදාළ සේක.


මා පමඤ්ඤේථ පුඤ්ඤස්ස
න මං තං ආගමිස්සති
උදබින්දුනිපාතේන
උදකුම්භෝ පි පූරති පූරති ධීරෝ පුඤ්ඤස්ස
ථෝකථෝකම්පි ආචිනං


"ඕක ඉතින් පොඩි පිනක්නේ" කියලා,තමන්ට විපාක දෙන්නට තමා කරා එන්නේ නැහැ කියලා ගණන් නොගෙන ඉන්න එපා.
වතුර වුනත් බිංදුව බිංදුව වැටිලා තමයි කලයක් වුනත් පිරෙන්නේ.
බුද්ධිමත් පුද්ගලයාත් ටික ටික වුණත් පින් කරන කොට, ඒ පින් එකතු වෙලා, අන්තිමේ දී ජීවිතය පිනෙන් ම පිරිලා යනවා.

තෙරුවන් සරණයි!

ධම්ම පදය සහ චක්කවත්තී සීහනාද සූත්‍රය ඇසුරින්


ලක්මිණ දිසානයක

giovedì 28 giugno 2012

සම්බුදු සිරියක අසිරිය


තථාගත අරහත් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ නමක් ලොව පහළ වන්නේ කල්ප ගණනකිනි. මිනිසත් ආත්ම භාවය ද අති දුර්ලභ යි. මේ මහා භද්‍ර කල්පයේ එතර වෙනුව පහළ වී වදාළ ගෞතම නම් වූ අරහත් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ පහළ වී දෙව් මිනිසුන්ගේ හිත සුව පිණිස සැප පිණිස වසර හතළිස් පහක් මුළුල්ලේ අප්‍රමාණ වූ වෙහෙසක් ගෙන උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මය දේ්ශනා කොට අප්‍රමාණ වූ සත්ත්වයන් ඝෝර සසර කතරින් එතෙර කරවා පිරි නිවනට වැඩි සේක.

එවන් වූ උත්තරීතර මනුෂ්‍ය රත්නයක් නැවතත් මේ මිහිපිට පහළ වන්නේ මිනිසාගේ ආයුෂ අවුරුදු දහයට අඩු වී අසූ දහසට වැඩි වූ යුගයක දී අපට සිතාගන්නවත් නොහැකි කාලයක දීය. සාරාසංඛ්‍යෙය කල්ප ලක්‍ෂයක් පාරමිතා පිරූ අප මහ බෝසතාණෝ දස මාර සේනා පරාජය කොට උතුම් සම්බුද්ධත්වයට පත් වී පසුගිය දෙදාස් එකොළහේ වෙසක් පුන් පොහෝ දිනට වසර දෙදහස් හයසීයක් සම්පූර්ණ විය.
ඒ උතුම් සම්බුද්ධත්ව ජයන්තිය නිමිති කොටගෙන ශ්‍රී ලංකාවේ පෙර නොදුටු විරූ උද්යෝගයක් දක්නට ලැබුණු අතර ඒ තථාගතයන් වහන්සේට ප්‍රතිපත්ති පූජාවෙන් හා ආමිස පූජාවෙන් පූජෝපහාර දක්වන අයුරු දැකගන්නට ලැබුණි.
ස්වාමීන් වහන්සේලා මෙන්ම ගිහි පින්වතුන් ඉතාමත් උද්යෝගයෙන් කටයුතු කරනු ලැබූ අතර රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ද නොඅඩුව ලැබුණි. සමස්ත ශ්‍රී ලංකාව පුරා පොදුවේ එවන් පූජෝපහාරයක් සිදුවන මොහොතක දී මහමෙව්නාව අසපු සංචිතය මගින් ඉතාම උතුම් සුවිශේෂී වූ ප්‍රතිපත්ති පූජා හා ආමිස පූජා රාශියක්ම ක්‍රියාත්මක කිරීම ගෞතම බුදු සසුන තුළ සිත් අලවා වාසය කරන සියලු දෙව් මිනිසුන් ගේ චිත්ත ප්‍රසාදයට හේතුවන උතුම් කරුණකි.
විශේෂයෙන්ම එහි නිර්මාතෘ අපගේ කල්‍යාණ මිත්‍ර පිංවත් කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද හිමියන් අපගේ ශාස්තෲන් වහන්සේ කෙරෙහි ඇති කරගත් මහත් වූ ශ්‍රද්ධාව කරණ කොටගෙන ශාසනයේ උන්නතිය වෙනුවෙන් මහමෙව්නාව නම් වූ උතුම් සදහම් ආයතනය බිහිකොට අමිල වූ සේවයක් සිදු කරන බව මධ්‍යස්ථ සිතින් යුක්තව ජන්දය, ද්වේෂය, භය, මෝහය යන සතර අගතියට පත් නොවී විමර්ශනය කරන ඕනෑම ප්‍රඥා ගෝචර හා ශාසන මාමක කෙනෙකුට සිතා ගත හැකි ය.
ඒ අනුව මේ වන විටත් උන්වහන්සේගේ අනුශාසකත්වයෙන් ඒ ගෞතම තථාගතයන් වහන්සේට ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් හා ආමිස වශයෙන් වසර දෙකක් පමණ කෙටි කාලයක් තුළ සිදු කරන ලද හා දැනටමත් සිදු කරමින් පවතින අති දැවැන්තමය පූජෝපහාරයන් අපට දැකගන්නට, දැනගන්නට ලැබෙන අතර ඒ පිළිබඳ මෙහි පළවන අනිකුත් ලිපි වලින් ඔබට බොහෝ දේ ඉගෙන ගත හැකිය. ඉතාම කෙටි කාලයක් තුළ මෙවන් උත්තරීතර පුණ්‍ය කර්මයක් එකම අනුශාසකත්වය තුළ අප දිවයින තුළ දැකගත හැකි වන ප්‍රථම අවස්ථාව මෙය බව කීම අතිශයෝක්තියක් නොවේ.
එදා රාජ රාජ මහාමාත්‍යාදීන් සිටුවරුන් විසින් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ උදෙසා සිදු කරන ලද පූජෝපහාරයන් අද මේ අයුරින් සිදුවන අයුරු දැක බලා ගැනීමට ලැබීමට තරම් ඔබ අප පින් කර ඇත.
එදා කහවණු පනස් හතර කෝටියක් වියදම් කොට ඉදිකරන ලද ජේතවනාරාමය අනේ පිඬු සිටුතුමා පූජා කරන විට අප භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් එම පූජාව මෙත් සිතින් පිළිගත්තේ එවන් උත්තරීතර පූජාවක් පිළිගැනීමට උන්වහන්සේ සුදුසු නිසාත් එම පූජාව සිදු කරන උන්වහන්සේගේ බුද්ධ ඥානයෙන් දකින නිසාත් ය. එසේ නම් අදත් අපට උන්වහන්සේ උදෙසා එවන් මහා උදාර පූජාවක් සිදු කළ හැකිය.
ඒ අනුව අප ශාන්තිනායක තිලෝගුරු අමාමෑණී බුදුරජාණන් වහන්සේ කෙරෙහි ඇති කර ගත් අනුපමේය ශ්‍රද්ධාව කරණ කොට ගෙන උන්වහන්සේ ගේ සම්බුද්ධත්වය උදෙසා සිදු කරන්නා වූ මේ අසිරිමත් සම්බුද්ධරාජ මාළිගාව නම් වූ මහානඝ¡¡ පූජෝපහාරය පිනට කැමති සියලු දෙව් මිනිසුන්ගේ අතිශය ප්‍රසංශාවට භාජනය විය යුතු අනභි භවනීය පිංකමකි. සෑම දෙනාටම එකම ආකාරයෙන් පිංකම් කිරීමේ හැකියාව නැත. එහෙත් අපට සතුටු සිතින් තවත් කෙනෙක් ශ්‍රද්්ධාවෙන් කරන පිංකම අනුමෝදන් විය හැකිය. ඒ අනුව මෑත ඉතිහාසයේ මා මෙතෙක් දුටු අති උත්තරීතරම විහාර මන්දිරය ලෙස මෙම සම්බුද්ධ රාජ මාළිගාව හැඳින්වීම නිවැරැදි බව මම කල්පනා කරමි.
ඒ පිළිබඳව යම් මතයක් පළ කිරීමට පෙර කෙනෙක් අනිවාර්යයෙන්ම තම දෙනෙතින්ම මෙම උතුම් සම්බුද්්ධ රාජ මාළිගාව දැක ගත යුතුමය. එය දැක වන්දනා කරන අයෙකුට ඇතිවන අවිවාදාත්මක අදහස වන්නේ මෙය විශ්ව කර්ම නිර්මාණයක් බව යි’ එම ප්‍රකාශය වඩාත් තහවුරු වන්නේ වසරක් වැනි කෙටි කාලයක් තුළ මෙය ඉදිවීම නිසාය. ලෝකයේ සෑම බෞද්්ධ පිංවතෙක් පිංවතියක්ම දැක බලා වන්දනා මාන කළ යුතු උතුම්ම ස්ථානයක් ලෙස මෙම සම්බුද්්ධ රාජ මාළිගාව හැඳින්වීම නිවැරැදිය.
අපගේ ලංකා සම්බුද්ධ ශාසන ඉතිහාසය නම් වූ අම්බරයට නැවුම් ලෙස එකතු වූ දීප්තිමත් තාරකාවක් ලෙස මැදිහත් ලෙස මෙම සම්බුද්ධ රාජ මාළිගාව දැක බලා ගන්නා ඕනෑම අයෙක් කල්පනා කරනු නොඅනුමාන ය. විශේෂයෙන්ම පිංවත් ඤාණානන්ද හිමියන්ගේ අපිරිමිත ශ්‍රද්ධාව, පුණ්‍ය මහිමය, අප්‍රතිහත ධෛර්යය, නිර්මාණ කෞශල්‍යය, ස්ථානෝචිත ප්‍රඥාව, බුද්ධිමහිමය, අධිෂ්ඨාන පූර්වක භාවය ආදී උතුම් ගුණාංග රාශියක් මෙම සම්බුද්ධ රාජ මාළිගාව තුළින් දිස්වෙන අතර උන්වහන්සේ ගිහි සහ පැවිදි ඇත්තන්ට මෙන්ම දෙව්, බඹුන්ට පිං කර ගැනීමට අවස්ථාව සලසා දුන් පුණ්‍ය ආකරයක් ලෙස ද මේ උතුම් නිර්මාණය හැඳින්වීම නිවැරැදිය.
ශාසනයේ චිරස්තිථිය වෙනුවෙන් උතුම් සිල් ගුණ දම් පුරන ගිහි පැවිදි ශ්‍රාවක පිරිස් සම්බුද්ධ ශාසනයට ඇතුළත් කර ගැනීමට පිංවත් ඤාණානන්ද හිමියන් කටයුතු කර ඇති ආකාරය පන්සීයකට අධික මහමෙව්නා වාසී මහ සඟරුවනින් ද ලක්‍ෂ සංඛ්‍යාත ශ්‍රාවක ශ්‍රාවිකා පිරිස තුළින් ද දැක ගත හැකිය. ප්‍රතිපත්ති පූජාව ඉහළම පූජාව බව දන්නා උන්වහන්සේ වසර දහයකට අධික කාලයක් උතුම් ශීල, සමාධි, ප්‍රඥා දියුණු කර සසර කතරින් එතෙර වීමට වෙර දරන ශ්‍රාවක පිරිසක් බිහි කර ගැනීමට උත්සාහ දරා තිබෙන ආකාරය මහමෙව්නා අසපු සංචිතය ගැන සමීපව, මධ්‍යස්ථව, හා අගතිගාමී නොවී විමර්ශනය කරන නුවණ ඇති පිංවතුන්ට අවබෝධ කර ගත හැකිය.
ගෞතම බුදු සසුන තුළ උතුම් චතාරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කර ගැනීම පිණිස ප්‍රතිපත්ති පුරන පිංවත් ශ්‍රාවක ශ්‍රාවිකාවන් උදෙසා පිං සිදු කර ගැනීමත් ඒ තුළින් සසර ගමන කෙටි කර ගැනීමට උපකාර කරන මහමෙව්නා භාවනා අසපු සංචිතය නිර්මාණය කළා වූද විශේෂයෙන්ම මෙම උතුම් සම්බුද්ධ රාජ මාළිගය ඉදිකොට ගෞතම තථාගත අර්හත් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේට පූජා කිරීමට කටයුතු කළ පිංවත් කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද හිමියන්ට හා මහමෙව්නා වාසී පිංවත් ස්වාමීන් වහන්සේලාටත් සම්බුද්්ධ ශාසනයේ චිරස්ථිතිය වෙනුවෙන් කැප වී කටයුතු කරන සිල් ගුණ දම් පුරන ලෝවැසි පිංවත් ස්වාමීන් වහන්සේලාටත්, මේ සම්බුද්ධ රාජ මාළිගය විවෘත කරන ශ්‍රමය, ධනය, කාලය කැප කරන, කැප කළ සැමටත් විශේෂයෙන්ම ගෞතම සසුනට රැකවරණය සලසන සියලුම දෙව්, බඹුන්ටත් උතුම් චතුරාර්ය සත්‍යය මේ බුදු සසුනේ දීම සාක්‍ෂාත් කර ගැනීමේ දුර්ලභ භාග්‍යය උදාවේවා!

venerdì 11 maggio 2012

සසුන සුරකින අත්භූත ධර්මයෝ.


මීට වසර දෙදහස් හයසීයකට පෙර දඹදිව ගයාවේ වැඩසිටින ජය ශ‍්‍රී මහා බෝ සමිඳු සෙවණේ හිඳ අපගේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගුරුපදේශ රහිතව ම ලෝකයේ පරම සත්‍යය වන චතුරාර්ය සත්‍යය ධර්මය අවබෝධ කරමින් සම්මා සම්බුද්ධත්වයට පත් වී වදාළා.


තථාගතයන් වහන්සේ පහළවීමට පෙර, ජීවිතය ගැන පිරිසිදු නිරවුල් අවබෝධයක් ලබා දෙන ඉගැන්වීමක් ලෝකයේ තිබුනේ නෑ. එයට හේතුව සත්‍යය අවබෝධ කළ කිසිවෙකු ලෝකයේ නොසිටීම යි. මිනිසුන් ඉපදුනා, වයසට ගියා, ලෙඩ වුණා, මරණයට පත්වුණා. ජීවත්ව සිටි කාලය තුළ නොයෙකුත් ආකාරයේ කායික දුක්, මානසික දුක් දෙම්නස්වලට ගොදුරු වුණා. ජීවත්ව සිටි කාලයේ දී ආශාවන්ට යටවෙලා ඉඳුරන් පිනවීමේ පිපාසයකින් ම යි වාසය කළේ. සීමා රහිත අශාවන් නිසා අනේක ප‍්‍රකාර වූ දුක් විඳිමින් ම යි ඔවුන්ට ජීවත් වෙන්ට සිද්ධ වුනේ. මාන්නයෙන් මත්වෙලා හිත පිනවමින් ම ජීවත් වෙන්ට උත්සාහ කළා. එයිනුත් අනේක ප‍්‍රකාර දුක් පීඩා විඳින්ටයි ඔවුන්ට සිද්ධ වුණේ. දුක් දොම්නස්වලින් නිදහස් වෙලා වාසය කිරීමේ වාසනාවක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පහළවීමට පෙර මිනිසුන්ට උදාවුණේ නෑ.
තථාගතයන් වහන්සේගේ පහළවීම ලොවට ආශ්චර්යමත් දෙයක් බවට පත්වුණා. ඒ අසිරිමත් පහළවීමත් සමඟ ලෝකය විශාල පරිවර්ථනයකට ලක්වුණා. දෙවියන්ටත් මිනිසුන්ටත් පෙර කිසිකලෙක නොතිබූ නිරවුල් ජීවිත අවබෝධයක් ඇතිකර ගැනීමේ වාසනාව උදාවුණා. ඒ නිසා දෙව් මිනිසුන්ගේ ජීවිත ආලෝකමත් වුණා. ලෝභී පුද්ගලයින් ත්‍යාග ශීලීන් බවට පත්වුණා. කුසීත අය වීරියවන්තයින් බවට පත්වුණා. අසමගි අය සමඟි වුණා. සෝක සුසුම් හෙළමින් සිටි අය ඒ සෝ සුසුම් නැතිකරගෙන සතුටු සිත් උපදවා ගත්තා. අපිරිසිදු ජීවිත පිරිසිදු කරගත්තා. සතර අපායෙන් නිදහස් වුණා. සුගති ලෝකවල ඉපදෙන්ට සමත් වුණා. දීර්ඝ සසර ගමනක විඳිමින් ආපු දුක් අවසන් කරමින් බොහෝ අයට සසරින් නිදහස්වෙන්ට පුළුවන් වුණා.


මේ මහා අසිරිය ලෝකයේ බොහෝ කලක් පවතී නම් එයත් අසිරියක් ම යි. උතුම් වෙසක් මංගල්‍යය සමරන මේ සමයේ දී අපි විසින් උත්සාහ කළ යුත්තේ මේ අසිරිමත් සම්බුදු පෙළහර දෙව්මිනිසුන්ගේ යහපත පිණිස බොහෝ කලක් සුරැකීමටයි.


ඇත්තෙන්ම ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ පිරිපුන් අවබෝධය ලෝකයේ යහපත පිණිස පවතින්නේ කෙසේ ද යන කරුණු අප දැනගත යුතු යි. ඒ ගැන වැටහීමක් ඇතිකරගන්ට අපිට පුළුවන් වුණොත් මේ සම්බුදු සසුන චිරාත් කාලයක් ආරක්ෂාවෙයි.


තථාගතයන් වහන්සේ ලෝකයේ පහළවීමත් සමඟ ආශ්චර්ය වූ, අත්භූත වූ ධර්ම හතරක් ලෝකයේ පහළ වෙනවා (දුතිය තථාගත අච්ඡුරිය සූත‍්‍රය). මේ ආශ්චර්ය අත්භූත වූ ධර්ම පහළවීම නිසයි තථාගතයන් වහන්සේගේ අවබෝධය ලෝකයට පිහිට පිණිස පවතින්නේ.


භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපිට පෙන්වා දෙනවා, ”පින්වත් මහණෙනි මිනිසුන් ආශාවන් ම ඇසුරුකරගෙන යි වාසය කරන්නේ. ආසාවන්ට ම ඇලිල යි වාසය කරන්නේ. ආසාවන්ගෙන් සතුටුවෙමින් ම යි වාසය කරන්නේ. තථාගතයන් වහන්සේ විසින් ආසාවන් දුරුකිරීම පිණිස ධර්මය දේශනා කරද්දී මිනිසුන් ඒ ධර්මය අහන්ට කැමති වෙනවා. කණ් යොමු කරනවා. අවබෝධය පිණිස සිත පිහිටුවා ගන්නවා. පින්වත් මහණෙනි, තථාගත අරහත් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ පහළ වීමෙන් ලෝකයට පහළ වෙන පළමු ආශ්චර්ය අත්භූත වූ ධර්මය මෙය යි.


පින්වත් මහණෙනි, මිනිසුන් මාන්නය ඇසුරු කරගෙන යි ඉන්නේ. මාන්නයට ඇලිල යි ඉන්නේ. මාන්නයෙන් සතුටුවෙමින් ඉන්නේ. තථාගතයන් වහන්සේ විසින් මාන්නය දුරුකිරීම පිණිස ධර්මය කියද්දී ඒ මිනිසුන් ඒ ධර්මය අහන්ට කැමති වෙනවා, කණ් යොමාගෙන අහනවා, අවබෝධය පිණිස සිත පිහිටුවා ගන්නවා. පින්වත් මහණෙනි, මේ තමයි තථාගත අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ ලෝකයේ පහළවීමත් සමඟ පහළවන දෙවෙනි ආශ්චර්ය අත්භූත ධර්මය.
පින්වත් මහණෙනි, මිනිසුන් නොසන්සිඳුනු සිතක් ඇසුරුකරගෙනයි වාසය කරන්නේ. නොසන්සිඳීමේ ඇලිලයි ඉන්නේ. නොසන්සිඳීමෙන් සතුටු වෙනවා. තථාගතයන් වහන්සේ සන්සිඳීම පිණිස ධර්මය කියද්දී මිනිසුන් ඒ ධර්මය අහන්ට කැමති වෙනවා. කණ් යොමාගෙන අහනවා. අවබෝධයට හිත පිහිටුවා ගන්නවා. පින්වත් මහණෙනි, තථාගත අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළවීමත් සමඟ පහළවන තෙවැනි ආශ්චර්ය අද්භූත ධර්මය මෙය යි.


පින්වත් මහණෙනි, මිනිසුන් අවිද්‍යා සහගතව යි වාසය කරන්නේ. අවිද්‍යාවෙන් අන්ධ වෙලයි වාසය කරන්නේ. හාත්පසින් ම අවිද්‍යාවට යටවෙල යි වාසය කරන්නේ. අවිද්‍යාව දුරුකිරීම පිණිස තථාගතයන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරද්දී මේ මිනිසුන් ඒ ධර්මය අහන්ට කැමති වෙනවා. කණ් යොමුකරනවා. අවබෝධයට හිත පිහිටුවා ගන්නවා. පින්වත් මහණෙනි, තථාගත අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළවීමත් සමඟ පහළවන හතරවැනි ආශ්චර්ය අද්භූත ධර්මය මෙය යි”.


මේ ධර්මයන්ගෙන් අපිට තේරුම්ගත හැකි දේ තමයි තථාගතයන් වහන්සේ ලෝකයේ පහළවෙලා ධර්මය දේශනා කරද්දී ආශ්චර්ය අත්භූත වූ ධර්මයන් හතරක් ලෝකයේ පහළ වෙනවා. මේ ආශ්චර්ය අත්භූත ධර්මයන් පහළවීම නිසා තමයි භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ පිරිපුන් අවබෝධය ලෝකයට පිහිට පිණිස පවතින්නේ. මේ ආශ්චර්ය අත්භූත ධර්මයන් පහළ නොවුණා නම් භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ අවබෝධයේ පිළිසරණ ලෝකයට හිමිවන්නේ නෑ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ පිළිසරණ ලෝකයට ලැබෙන තාක් මේ සම්බුදු සසුන ලෝකයේ පවතිනවා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ පිළිසරණ ලෝකයට ලැබෙන්නේ මේ ආශ්චර්ය අත්භූත වූ ධර්මයන් ලෝකයේ පවතිනතාක් පමණ යි. ඒ ආශ්චර්ය වුත් අත්භූත වුත් ධර්මයන් ලෝකයේ පවතින්නේ තථාගතයන් වහන්සේ දෙසූ ධර්මය දේශනා කරන තාක් පමණ යි.
තථාගතයන් වහන්සේගේ ධර්මය ලෝකයට විවෘත නොවූ කාලයේ මිනිසුන් තණ්හාවෙන් මත්වෙලයි වාසය කළේ. මාන්නයට වසඟවෙලයි වාසය කළේ. නොසන්සිඳුනු සිතට යි ඇලී වාසය කළේ. අවිද්‍යා අන්ධකාරයේ ගිලිලයි වාසය කළේ. ඒ නිසා ම යි මිනිසුන් අනේක ප‍්‍රකාර කායික මානසික දුක් දොම්නස්වලට ගොදුරුවුණේ. සතර අපායේ වැටෙමින් කෙළවරක් නැති සසර ගමනක දුක් විඳිමින් ගමන් කළේ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ධර්මය ලෝකයට විවෘතවීමත් සමඟ ම දෙවිමිනිසුන්ට සියලූ දුකින් නිදහස්වීමේ වාසනාව උදාවුණා.


ලෝකයට හිත පිණිස යහපත පිණිස කටයුතු කරන යමෙක් ඇත් ද, දෙව්මිනිසුන්ට අනුකම්පා කරන යමෙක් ඇත්ද ඒ සියලූ දෙනා ම තථාගතයන් වහන්සේගේ පහළවීමත් සමඟ ලෝකයේ පහළවන මේ ආශ්චර්ය අත්භූත ධර්මයන් ගැන සතුටු වෙනවා. ඒ ධර්මයන් ලෝකයේ බොහෝ කලක් පවතිනවාට කැමති වෙනවා. එසේ කැමතිවන පිරිස් තථාගතයන් වහන්සේ වදාළ ධර්මය ම ප‍්‍රකාශ කරනවා. අන් යමක් ප‍්‍රකාශ කරන්නේ නෑ. සුදුසු කල්හි ඒ දහම නැවත නැවතත් පවසනවා. අන් දෙයක් පවසන්නේ නෑ.
ලෝකයට හිත පිණිස, යහපත පිණිස, දෙව් මිනිසුන්ට අනුකම්පාව පිණිස නැවත නැවතත් කිවයුතු ඒ උතුම් දහම කුමක් ද? ඒ චතුරාය්‍ය සත්‍යය ධර්මය යි. එනම් දුක නම් වූ ආර්ය සත්‍යය යි (දුක්ඛ ආර්ය සත්‍යය යි), දුකේ හටගැනීම නම් වූ ආර්ය සත්‍ය යි (දුක්ඛ සමුදය ආර්ය සත්‍යය යි), දුක නැති කිරීම නම් වූ ආර්ය සත්‍ය යි (දුක්ඛ නිරෝධ ආර්ය සත්‍යය යි), දුක නැති කිරීමේ මඟ නම් වූ ආර්ය සත්‍යය යි (දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිණී පටිපදා ආර්ය සත්‍යය යි).


තමන්ට හිත පිණිසත්, ලෝකයාට හිත පිණිසත් කටයුතු කරන කෙනෙකු විසින් මැනවින් ම ඉගෙනගත යුතු යමක් ඇත් ද, මැනවින් ම ප‍්‍රගුණ කළ යුතු යමක් ඇත් ද, මැනවින් ම අන් අයට කියා දිය යුතු යමක් ඇත් ද, ඒ අපගේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් වදාළ උතුම් චතුරාර්ය සත්‍යය ධර්මය යි.
මෙසේ තථාගත ශ‍්‍රී සද්ධර්මය ලෝකයේ විවෘතව පවතී ද, ඒ තාක් ම ඒ ආශ්චර්ය අත්භූත ධර්මයන් ලෝකයේ පවතිනවා. ඒ ධර්මයෝ ලෝකයේ පවතින තාක් දෙව්මිනිසුන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගේ පිළිසරණ ලබනවා. ඒ සියලූ දෙනා අනේක ප‍්‍රකාර වූ සසර දුකින් නිදහස් වී ලබන පරම ශාන්තිය උදාකරගනු ලබනවා. ඒ සියලලෝම අපගේ ස්වාමී වූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ පරම උත්තම වූ අත්භූත වූ අසිරිමත් වූ වෙසක් මංගල්‍යය මැනවින් ම සමරනු ලබනවා.


නාවලපිටියේ අරියවංශ හිමි


‘දිවයින බුදු මඟ’ ධර්ම සංග්‍රහයෙහි පළ වූ ලිපියක් ඇසුරෙනි.

venerdì 20 aprile 2012

අසිරිමත් බුදු වදන පිටුදකින කාලීන බණ

බුදුරජාණන් වහන්සේ හා රහතන් වහන්සේලා ඇතුළු අතීත යුගයේ වැඩ විසූ ආර්ය මහා සංඝරත්නය දේශනා කොට වදාළ උතුම් දහම් මඟ වර්තමාන යුගය වන විට "කාලීන බණ" වෙසින් නොයෙක්‌ ආකාරයේ විකෘතීන්ට හසුවී ඇති බව පෙනෙන්නට තිබේ. මෙකල විහාරස්‌ථානයන්හි ධර්ම දේශනා හා වෙනත් ආගමික වැඩසටහන් සඳහා වැඩම කරන සමහර භික්‌ෂුන් වහන්සේලා එක්‌ එක්‌ නම අභිබවා ඉස්‌මතු වනු පිණිස විවිධ අභිනය පාමින් නොයෙක්‌ විහිළු කතා කියමින් ශ්‍රාවක ජනයා තමන් වෙත ආකර්ෂණය කරගැනීම සඳහා වෑයමක යෙදී සිටින ආකාරයක්‌ දැකගත හැකි වෙයි.


බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ළයෙහි උපන් දරුවන් වැනි වූ ආර්ය මහා සඟරුවන සතුව තිබිය යුතු තැන්පත් බව, අපිස්‌ ගුණය හා සිල්වත් බව, මෙකල විචිත්‍ර දහම් දෙසුම් පවත්වන ඇතැම් භික්‌ෂුන් වහන්සේලා සතුව නොතිබීම මහ සඟරුවනේ අනාගත පැවැත්මට බරපතළ තර්ජනයක්‌ යෑයි සිතේ.


පූර්වෝක්‌ත හැඟීම අප සිත් තුළ පහළ වූයේ නොයෙක්‌ ආකාරයේ විහිළු තහලු කරමින් කට ඇද කර විකෘති ලෙස වදන් උසුරුවමින් ශ්‍රාවක පිරිස්‌ හිනස්‌සන ආකාරයේ ධර්ම දේශනා (ඒවා ධර්ම දේශනාදැයි විමතියකි) පවත්වන හිමිනමකගේ දෙසුමකට සවන් දීමට පසුගිය දිනක අපට අවස්‌ථාව ලැබුණ හෙයිනි.


කුඩා දරුවන් ඇතුළු හාරසියයකට අධික සැදැහැති බෞද්ධ මෙන්ම අන්‍යාගමික ජනකායක්‌ රැස්‌ව සිටි මෙම ධර්ම දේශනාවට වැඩි ඒ හිමියන් ගැඹුරු ඇරුත්බර පාලි ගාථා පාඨයක්‌ සිය දෙසුම ආරම්භයේදී ඉදිරිපත් කළ හෙයින් වෙනදාට වඩා තැන්පත් දෙසුමකට සවන් දීමට හැකිවේ යෑයි සිතූ සැදැහැති ජනතාවගේ බලාපොරොත්තු සැණෙන් බිඳී ගියේය. පැය දෙකකට ආසන්න කාලයක්‌ උසුළු විසුළුවලින් පිරී පැවැති එම දේශනයේ කිසිදු තැනක එකී පාලි ගාථා පාඨයේ එකදු වදනක්‌ හෝ විවරණය කරනු අසන්නට නොලැබිණ.


බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කොට වදාළ මිහිරි ශ්‍රී සද්ධර්මය පහදා දී බණ අසන්නන් තුළ ධර්ම සංවේගයක්‌ හා සසර පැවැත්ම පිළිබඳ යථාවබෝධයක්‌ ඇති කරවනු වෙනුවට විහිළු කතා කියමින් අනම් මනම් දෙඩවීමට ඇතැම් යතිවරුන් පෙළඹී සිටීම, නූතන ගෝලීයකරණ ප්‍රාසංගික නාඩගමකට බුදු දහම හැසිරවීමට ගන්නා මිසදිටු වෑයමක්‌ද යන සැකය මතුවෙයි.


එබඳු සැකයක්‌ පහළ වන්නේ නිර්මල ශ්‍රී සද්ධර්මයම දේශනා කරමින් එහි අරුත් සරල බසින් පහදා දෙමින් සැදැහැවතුන් තුළ තෙරුවන කෙරෙහි අවෙච්ඡ ප්‍රසාදය ඇති කරවන ධර්මාශ්‍රමයන්ට ගැරහීමටද මේ විහිළු දේශනා උපයෝගී කරගන්නා බව පෙනී යන හෙයිනි. කැලෑබද ප්‍රදේශවල විහාරාරාම ගොඩනැඟිලි ඉදිකිරීම ගැන උපහාසාත්මකව කතා කළ ඒ හිමියෝ එම භාවනා අසපුවල චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මය පැහැදිලි කර දීම ගැනද විවේචනය කළහ. අසපුවල පමණක්‌ නොව පන්සල්වලද චතුරාර්ය සත්‍යය පවතින්නේ යෑයි පන්සලේ ධර්ම ශාලා වේදීම දේශනා කළ එහිමියන්ගේ මුවින් චතුස්‌ සත්‍යය තබා එකදු බුදු වදනක්‌ හෝ පිටවූයේ නැත.


"නමෝ බුද්ධාය" යන චිරකාලීන බෞද්ධ ඇමතුම මෑතදී යළිත් බෞද්ධ ජනතාව අතර සම්භාවිතයට පත්කරන ලද්දේ මහමෙව්නා භාවනා ආශ්‍රමයන් (අසපු) මගිනි. එම ඇමතුම විහිළුවට ලක්‌කළ දේශකයාණන් වහන්සේ එය මහමෙව්නාවේ අලුත් මෝස්‌තරයක්‌ ලෙස හැඳින්වූයේ සමච්චලයක නියාවෙනි. තවද එය කිතුනු බැතිමතුන් අමතන "ඡේසු පිහිටයි" යන ආශිර්වාදය සමගද සසැ» එහිමියෝ මුව පසෙකට හරවා වෙනත් ස්‌වරයකින් "කියනව එහෙම නෙවෙයි නමෝ බුද්ධාය කියල" යි ශ්‍රාවක ජනයා හිනස්‌සමින් කියූහ. තවද "පැවසිය යුත්තේ නමෝ බුද්ධාය පමණක්‌ද, එතකොට නමෝ ධම්මාය, නමෝ සංඝාය නැද්ද" යනුවෙනුත් උන්වහන්සේ විමසනු අසන්නට ලැබිණ.


"නමෝ බුද්ධාය" යන දෙවදනේ තේරුම බුදුරජාණන් වහන්සේට නමස්‌කාර වේවා යන්නයි. එය විහිළුවට ලක්‌කළ යුත්තක්‌ද? කිතුනු බැතිමතුන්ගේ ඇමතුම හා සමග එය සැසඳිය හැක්‌කේද? නමෝ බුද්ධාය යන්නෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කොට වදාළ ශ්‍රී සද්ධර්මයත් උන්වහන්සේගේ ළෙහි උපන් දරුවන් වන ශ්‍රාවක මහ සඟරුවනත් අන්තර්ගත වන බව දේශක හිමියන් හිතාමතාම අමතක කළේ මහමෙව්නා අසපු කෙරේ පවත්නා ද්වේෂය නිසා නොවේද? එම දහම් දෙසුමට සවන් දුන් බැතිමතුන් දුටු අරුමය නම් එදින සන්ධ්‍යා භාගයේ දී එම විහාරස්‌ථානයේ අභිනවයෙන් ඉදිකොට විවෘත කරන ලද පිවිසුම් වාහල්කඩ පසෙක පිහිටුවූ සිහිවටන ඵලකය උඩින්ම "නමෝ බුද්ධාය" යන පාඨය සඳහන්ව තිබීමයි.


බුදුරජාණන් වහන්සේ ජීවමානව වැඩසිටි යුගයේ සිව්වනක්‌ පිරිස උන්වහන්සේට නමස්‌කාර කළේ "නමෝ බුද්ධාය" යන උතුම් ඇමතුමෙනි. බුදු සසුන ලක්‌දිව පිහිටුවීමෙන් පසු රජ, මැති ඇමැතිවරුන්ගේ සිට පොදු ජනතාව දක්‌වා සෑම අයෙක්‌ම "නමෝ බුද්ධාය" යනුවෙන් නිතර දෙවේලේ ඇමතීමට පුරුදුව සිටියහ. එදවස ඇල් ගෙවිලියන් කෙත් රැක්‌කේ බුද්ධානුස්‌සති ගාථා


සඡ්Cධායනා කරමිනි. දුටුගැමුණු රජතුමාගේ මුවZග හැමවිටම නමෝ බුද්ධාය වදනින් සැරසී තිබුණ බව සාහිත්‍යයික මූලාශ්‍රයන් ගෙන් කියෑවෙයි. ධර්ම ග්‍රන්ථ, ශාස්‌ත්‍රීය ලිපි ලේඛන ආරම්භ කිරීමේදී හා අවසන් කිරීමේදී "නමෝ බුද්ධාය" සඳහන යෙදීමට පැරැණි ලේඛකයෝ පුරුදු වී සිටියහ. පෘතුගීසීන් ලංකාවට පැමිණීමට පෙර (1505 ට පෙර) විසූ සමස්‌ත ලක්‌වැසි ජනතාව එකිනෙකා හමුවූ විට "නමෝ බුද්ධාය" යි කියන්නට පුරුදුව සිටියහ. මීට අවුරුදු හැට හැත්තෑවට පෙර ලංකාවේ බොහෝ නිවාසයන්හි උළුවස්‌සට උඩින් "නමෝ බුද්ධාය" යන්න සටහන් කොට තිබිණ. අද පවා ඇතැම් නිවාසයන්හි එය දක්‌නට ඇත.


අතීත යුගයේ විසූ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයන් වහන්සේලා හැම මොහොතක්‌ම ගතකළේ බුදුගුණම මෙනෙහි කරමින් බව ධම්මපදයේ ප්‍රකීර්ණක වග්ගයේ එන පහත සඳහන් ගාථාවෙන් කියෑවෙයි.


සුප්ප බුද්ධං පබුඡ්ජන්ති


සාදං ගෝතම සාවකා


තෙසං දිවාච රත්තෝච


නිච්චං බුද්ධ ගතා සති


"දිවා රෑ දෙකේදීම බුදුගුණ අරමුණු කොටගත් සිහිය ඇතිව වාසය කරන ගෞතමයන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෝ හැමදා සුවසේ නිදා පිබිදෙන්නෝය" යනු එහි භාවයයි.


බුදුරජාණන් වහන්සේ ජීවමාන සමයේ විසූ එකී බෞද්ධ පවුලක කුඩා දරුවෙක්‌ "නමෝ බුද්ධාය" යන දෙවදන බහ තෝරන වියේදී සිටම කීමට පුරුදු වී සිටියේය. එම දරුවා වරක්‌ අමු සොහොනක්‌ අසල අතරමං වී සිටියදී යක්‌ෂයකුගෙන් ගැළවීගත් පුවතක්‌ අරභයා ඉහත සඳහන් ගාථාව ඇතුළු ගාථා හයක්‌ උන්වහන්සේ දේශනා කළහ. එම දරුවා රාත්‍රිය මුළුල්ලේ අමනුෂ්‍යයන්ගෙන් ගැළවී


රැකවරණ ලැබුවේ තමන් වහන්සේ සිහියට නඟාගත් නිසා බව පෙන්වා දුන් බුදුරජාණන් වහන්සේ දිවා රෑ දෙකේහි බුදුගුණ, දහම් ගුණ, සඟ ගුණ සිහි කරන කල්හි සැමදා සතුටින් සිටිය හැකි බවත් එයින් ආරක්‌ෂාව සැලසෙන බවත් දේශනා කොට වදාළහ. බුදුරජාණන් වහන්සේ සිහිපත් කිරීමෙන් ලැබෙන අනන්ත රැකවරණය ධජග්ග සූත්‍රයෙන්ද ඉගෙන ගත හැකිය.


"බුද්ධොති ඝෝසං - යද පරතො සුනාසි
සම්බෝධි පත්තො - විවරති ධම්ම වග්ගං


"බුද්ධ" යන මිහිරි හඬ අසන්නට ලැබෙන විට සිත් පහන් වී දහම් මඟට යොමු වන බව සුත්ත නිපාතයේ නාලක සූත්‍රයේද සඳහන් වෙයි.


මෙසේ බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින්ම අනුදැන වදාළ තුන් ලෝ වාසීන්ටම සෙත සැලසෙන අග්‍ර වූ උතුම් වූ ඇමතුමකි ඉහත කී ධර්ම දේශකයාණන් වහන්සේ විසින් විහිළුවට ලක්‌කරන ලද්දේ. තමන් වහන්සේ විසින් මැනවැයි පුරුදු කරවන ලද, පනවන ලද යම් දහමක්‌ පැනවීමක්‌ කිසියම් භික්‌ෂුවක්‌ නොපිළිපදින්නේ ද එය අන්‍යයන්ට ප්‍රගුණ නොකරන්නේද ඒ භික්‌ෂුව බොහෝ පව් රැස්‌කර ගන්නා බව බුදුරජාණන් වහන්සේ අංගුත්තර නිකායේ ඒකක නිපාතයේ දී දේශනා කොට වදාළ සේක.


"පින්වත් මහණෙනි, ඒ සියලුම භික්‌ෂූන් වහන්සේලා බොහෝ ජනයාට අහිත පිණිස, බොහෝ ජනයාට නොසුව පිණිස, දෙව් මිනිස්‌ ලෝකයාට අහිත පිණිස පිළිපන්නාහු වෙති. ඔවුහු බොහෝ පව් රැස්‌කර ගනිති. ඒ භික්‌ෂූන් වහන්සේලාම මේ සද්ධර්මය අතුරුදන් කර දමන්නාහු ය."


දයාපාල ජයනෙත්ති


දිවයින ඇසුරින්